Εξαγωγές δέους, εισαγωγές κύρους

Παντελής Μπουκάλας

Οπως κι αν το χαρακτηρίσουμε, έθιμο ή εξαρτημένο αντανακλαστικό, εμφανίζεται πανηγυρικά πολλές φορές τον χρόνο: όποιο εσωτερικό θέμα κι αν μας απασχολεί (μια αθλητική επιτυχία, τα οικονομικά, τα αρχαιολογικά, τα τουριστικά μας), αναζητούμε πάραυτα τις αποτυπώσεις του στα διεθνή ΜΜΕ: Μιλάνε για μας; και τι λένε; Και, με μια μικρή διαχείριση των
λεγομένων τους, εισάγουμε συχνά και αναμεταδίδουμε όχι αυτό που όντως λένε (που ποτέ δεν είναι ένα και ενιαίο) αλλά ό,τι θα θέλαμε να λένε κι ό,τι θα θέλαμε ν’ ακούσουμε. Ο,τι αντιβαίνει στην επιθυμία μας το υποβαθμίζουμε μέχρις αποσιωπήσεως ή το κατατάσσουμε στην κατηγορία των «γνωστών ανθελληνικών απόψεων». Και πάμε παρακάτω.

Η συμπεριφορά αυτή οφείλεται ίσως στην πίστη πως, ό,τι κι αν συμβαίνει στον πλανήτη Γη, όσο κι αν αναδιατάσσονται δυνάμεις και υπερδυνάμεις, εμείς παραμένουμε ο ομφαλός, το κέντρο, η εστία, η πρώτη πηγή – κι αν όχι για όλα, όπως αποδέχεται αραιά και πού η μετριοπάθειά μας, σίγουρα για τα περισσότερα. Πράγμα που σημαίνει ότι θεωρούμε αιώνια υποχρέωση των ξένων να αναφέρονται σ’ εμάς δοξαστικά· με δέος. Πιθανότερο είναι όμως να μας καθοδηγεί πια όχι το κλασικό σύνδρομο του ομφαλού αλλά η αντιστροφή του, το αναποδογύρισμά του: επειδή σε κάποια κρίση εθνικής αυτογνωσίας φτάσαμε να παραδεχτούμε ότι δεν είμαστε το κέντρο του πλανήτη, έχουμε μεγάλη ανάγκη να υπάρξουμε μέσα από την ξένη διαμεσολάβηση· ν’ ακούσουμε έναν επαινετικό λόγο από χείλη τρίτων· να νιώσουμε ότι δεν είμαστε τσουβαλιασμένοι στην ανίσχυρη περιφέρεια μαζί με δεκάδες άλλες «άδοξες» χώρες. Για να πάρουμε έτσι λίγο κουράγιο. Για να εκτιμήσουμε τον τόπο μας, τον εαυτό μας δηλαδή έτσι όπως εμψυχώνει αυτόν τον τόπο, όχι επειδή όντως το αξίζει και το δικαιούται, όχι επειδή τον σεβόμαστε αυθόρμητα και αδιαμεσολάβητα, αλλά επειδή μας το υποδεικνύουν οι άλλοι. Και να πάμε παρακάτω.

Για επιχείρηση εισαγωγής κύρους πρόκειται. Από λειψή εμπιστοσύνη στην αυταξία της χώρας, εισάγουμε κομματάκια της αναπαράστασής της από ΜΜΕ ή προσωπικότητες της αλλοδαπής. Και από επίσης λειψή εμπιστοσύνη στην αξία των δικών μας γραφομένων, σπεύδουμε να τα επικυρώσουμε εισάγοντας αναφορές στα της Ελλάδας από το BBC, το CNN κ.ο.κ. Μοιραίο ήταν να το δούμε αυτό και με τις ανασκαφές στην Αμφίπολη: πριν καν υπάρξουν ημιεπίσημες (διά του υπουργείου) ή επίσημες (διά της κ. Παναγιωταρέα) ανακοινώσεις, έχουμε ήδη εισαγάγει «διεθνή θαυμασμό» σε μεγάλες ποσότητες, αλλά και «οικουμενικό παραλήρημα» (αυτό προέκυψε μετά την αποκάλυψη του λαμπρού ψηφιδωτού). Διαβάσαμε λ.χ. χθες σε ελληνικές ιστοσελίδες ότι το BBC διαβεβαιώνει πως «οι ανακαλύψεις έχουν ανεβάσει το ηθικό, την υπερηφάνεια και τον πατριωτισμό των Ελλήνων». Αν έχουν αποδοθεί σωστά οι σχετικές αναφορές δεν το ξέρω. Και εντάξει. Για το ηθικό, άντε και για την περηφάνια, να το δεχτεί κανείς, με βαριά καρδιά. Αλλα αν ο πατριωτισμός μας, ω πατριώτες, χρειαζόταν οποιουδήποτε είδους και μεγέθους αρχαιολογική ανακάλυψη για ν’ «ανέβει», μάλλον υπάρχει πρόβλημα.