Η βασική ιδιότητα του νεκρού

Στέφανος Κασιμάτης 

«Πώς γίνεται στην Ελλάδα να βγάζουμε τα εντελώς αντίθετα συμπεράσματα από την πραγματικότητα;». Το ερώτημα ήταν ρητορικό: ο φίλος που το έθεσε δεν περίμενε απάντηση. Αλλά, από την απόσταση του εξωτερικού όπου αυτός ζει μόνιμα, είχε πιάσει την ουσία του προβλήματός μας. Οσο για εμένα, που μέσα στο τυπικό πλαίσιο της συζήτησης ήμουν εκείνος στον οποίον απευθυνόταν η ερώτηση, δεν είχα ιδέα τι απάντηση θα μπορούσε να δοθεί. Επομένως, η κουβέντα μας έμεινε εκεί, στο «υπαρξιακό» του Υπαρκτού Ελληνισμού: τη σθεναρή
άρνηση της πραγματικότητας.

Κάποιες ώρες αργότερα, βρισκόμουν πια στην Αθήνα και η συζήτηση για την ιδιότυπη σχέση μας με την πραγματικότητα είχε μείνει κάποιες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στην ευχάριστη δροσιά της λονδρέζικης συνοικίας του Τσέλσι. Πίσω, στην πανέμορφη πρωτεύουσα του Υπαρκτού, παρακολουθούσα την (πολιτική, στο βάθος της) συζήτηση περί της ταυτότητας του νεκρού στο μνημείο του λόφου Καστά. Ποιος «φιλοξενείται» στον τάφο; Ποιος είναι, επιτέλους, ο «ένοικος» του τάφου; Θα σκάσουμε αν δεν το μάθουμε!
Συνειδητοποιώντας την οικειότητα με την οποία ο δημοσιογραφικός λόγος πραγματεύεται τον «ένοικο» ή, αν προτιμάτε, τον «φιλοξενούμενο» του τάφου, κατάλαβα και τη ματαιότητα του αρχικού ερωτήματος. Ποια πραγματικότητα και ανοησίες; Εδώ η σχέση που έχουμε αναπτύξει, μέσω του δημοσιογραφικού λόγου, με τον «ένοικο» θυμίζει το απίθανο σκετς των Μόντι Πάιθον με τον ψόφιο παπαγάλο. Κάποιος πρέπει να πει σε όλον αυτόν τον κόσμο ότι, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς του, ο νεκρός ούτε μπορεί να «φιλοξενείται» ούτε να θεωρείται «ένοικος». Αν υπάρχει κάποιος εκεί μέσα, αυτός απλώς κείται, διότι είναι νεκρός: είναι ψόφιος, τα έχει κακαρώσει, έχει τινάξει τα πέταλα, κοιτάζει τα ραδίκια ανάποδα. Ή, για να θυμηθούμε το ξέσπασμα του αγανακτισμένου πελάτη στο σκετς των Πάιθον: «He’s expired and gone to meet his Μaker! He’s a stiff! Bereft of life, rests in peace! His metabolic processes are now history! He’s off the twig! He’s kicked the bucket, he’s shuffled off the mortal coil, run down the curtain and joined the bleedin’ choir invisible!»
Χρειάζεται πολλή και σκληρή δουλειά για να αποκαταστήσουμε μια στοιχειώδη σχέση με την πραγματικότητα και, δυστυχώς, πρέπει να αρχίσουμε από τα βασικά: να ξαναθυμηθούμε, π.χ., ότι η καθοριστική ιδιότητα ενός νεκρού είναι ότι, αλίμονο, δεν είναι πια ζωντανός. (Μεγάλη σοφία αυτή, αντάξια ενός Γιόγκι Μπέρα...)