Υποτελείς σε μια ευρωζώνη-αυτοκρατορία

Συντάκτης: Τάσος Τσακίρογλου

«Η Ανγκελα Μέρκελ έλεγε πως εάν αποτύχει το ευρώ, αποτυγχάνει η Ευρώπη. Σήμερα ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Αν αποτύχει το ευρώ, ίσως τελικά να μην αποτύχει η Ευρώπη». Μ’ αυτόν τον αφορισμό ξεκινά το άρθρο του στη γαλλική «Monde» ο σπουδαίος Γερμανός κοινωνιολόγος Βόλφγκανγκ Στρεκ, τονίζοντας ότι «πρέπει να εξολοθρεύσουμε αυτό το τέρας που λέγεται νομισματική ένωση», προκειμένου να σωθεί η Ευρώπη. Σε αντίθεση με μια κυρίαρχη αντίληψη που αντιμετωπίζει το κοινό νόμισμα σαν φετίχ, σήμερα όλο και περισσότερες φωνές παίρνουν αποστάσεις απ’ αυτό, υπογραμμίζοντας τις τεράστιες ευθύνες του για τη θεαματική αύξηση
των ανισοτήτων μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου. Ενα χρόνο πριν, ο Στρεκ, στη συνέντευξη που του πήρα για την «Εφ.Συν.», υπογράμμιζε ότι «η νομισματική ένωση κρατών με πολύ διαφορετικές οικονομικές δομές και δημοσιονομικές παραδόσεις θα καταλήξει σε αυξανόμενες περιφερειακές ανισότητες στην ευρωζώνη», με σημαντική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου στον Νότο. Το όραμα μιας πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης, η οποία υπό την ηγεμονία του χρηματοπιστωτικού τομέα περιορίστηκε στη νομισματική ένωση, οδήγησε μόνο σε συγκρούσεις, ανταγωνισμό και αβυσσαλέες ανισότητες. Και, φυσικά, στην περαιτέρω ενίσχυση των ήδη ισχυρών, η οποία οφείλεται στο λεγόμενο «κατασκευαστικό λάθος του ευρώ». Το αποτέλεσμα ήταν η συστηματική μεταφορά πόρων προς τον Βορρά και η υπερχρέωση-εκπτώχευση του Νότου. «Η ίδια η ευρωζώνη έχει μετατραπεί, στην πραγματικότητα, σε μια αυτοκρατορία στην οποία οι κυρίαρχες χώρες και οι κυρίαρχες τάξεις σ’ αυτές τις χώρες έχουν αναλάβει μια αποικιακή λειτουργία» έλεγε στην «Εφ.Συν.» ο Τζέιμς Πέτρας τον Απρίλιο του 2013. Εθετε μάλιστα το δίλημμα ως εξής: «Ποιο είναι το μέλλον της ευρωζώνης, των κρατών και των τάξεων που βρίσκονται σ’ αυτήν; Θα μείνουν στην αυτοκρατορία και θα προσπαθήσουν να αλλάξουν τις συνθήκες της συμμετοχής τους σ’ αυτήν; Θα αμφισβητήσουν τον συσχετισμό δυνάμεων στην αυτοκρατορία, αλλάζοντας έτσι τις πολιτικές της;». Η πρόσφατη πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα ξαναφέρνει αυτό το δίλημμα στην επικαιρότητα. Στη συνέντευξη που μου παραχώρησε τον Δεκέμβριο του 2012 ο Σαμίρ Αμίν απαντούσε χωρίς ενδοιασμό: «Η εναλλακτική είναι η πλήρης αποδόμηση της ευρωζώνης. Και αφού έχουμε αποδομήσει αυτή την κατασκευή, εναπόκειται ίσως στους λαούς να την ξαναφτιάξουν με νέους κανόνες που αυτοί θα επιλέξουν. Εάν δεν το κάνουν αυτό οι λαοί, η ευρωζώνη θα διαλυθεί σε χάος. Αυτή τη διαδικασία βλέπουμε τώρα». Υπ’ αυτό το πρίσμα μπορεί να γίνει αντιληπτή η ένταση των γερμανικών επιθέσεων στην ελληνική κυβέρνηση, καθώς το διακύβευμα της πολιτικής διαπραγμάτευσης αφορά ολόκληρη την Ευρώπη και τον δρόμο που θα ακολουθήσει από ’δώ και πέρα. «Είμαστε στο φθινόπωρο του καπιταλισμού, αλλά όχι ακόμα στην άνοιξη των λαών» τόνιζε ο Σ. Αμίν, προσθέτοντας ότι το δράμα της εποχής μας είναι ότι «χρειάζεται να γίνει κάτι γρήγορα, ενώ εμείς αργούμε». Για τον Βόλφγκανγκ Στρεκ, ο μεγαλύτερος πλούτος της Ευρώπης είναι η ποικιλομορφία της πολιτιστικά, οικονομικά και πολιτικά. Οσο για το διά ταύτα; Συμπεραίνει: «Προσπάθειες να κυβερνηθεί η Ευρώπη από τα πάνω σαν ένα ενιαίο κράτος πρέπει να αποτύχουν και θα αποτύχουν. Στην Ευρώπη μπορούμε να ζήσουμε μαζί, ειρηνικά, και να επωφεληθούμε αμοιβαία μόνον εάν σεβόμαστε τις διαφορές μας». 
Εμείς απλώς προσυπογράφουμε!