Στρατηγική πανικού

Tου κ. Σεραφείμ Κωνσταντινίδη

Σε κατάσταση πανικού κυβέρνηση και πολίτες, βρίσκονται κάτω από την επιρροή του σοκ που έχουν υποστεί και όσων σχεδιάζουν ή βλέπουν να έρχονται. Η επικαιρότητα κυριαρχείται από το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού που πρέπει να καλυφθεί με την επόμενη δόση που θα εισπράξει η χώρα, ώστε να καταβληθούν οι
υποχρεώσεις του δημοσίου χρέους. Μοιάζει εύλογη η επιμονή της κυβέρνησης να αποκτήσει (ελπίζει το 2012) πρωτογενές πλεόνασμα, ώστε να μην δημιουργείται νέο χρέος και τα κεφάλαια από την τρόικα να καλύπτουν τα παλαιά…
Ωστόσο, επειδή ο πανικός είναι κακός σύμβουλος, όλοι αγνοούν ένα άλλο έλλειμμα, ίσως σημαντικότερο. Το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών βρίσκεται στα ύψη και ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι το πραγματικό πρόβλημα της χώρας. Δείχνει ότι αυτά που εισπράττει από το εξωτερικό υπολείπονται από την αξία των εισαγωγών που πληρώνει.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών την περίοδο 2000-2007 ήταν 8,4% του ΑΕΠ (στοιχεία ΟΟΣΑ) και είναι ενδιαφέρον ότι όλες οι «προβληματικές» χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης είχαν το υψηλότερο έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών. Αντίθετα, την ίδια περίοδο που δημιουργείται το ευρώ, οι πλούσιες χώρες του «σκληρού πυρήνα» καταφέρνουν να έχουν πλεόνασμα στα ισοζύγιά τους, δηλαδή εισπράττουν από το εξωτερικό περισσότερα από όσα δαπανούν. Το πλεόνασμα της Γερμανίας είναι 3,2% του ΑΕΠ, της Ολλανδίας 5,4%, της Φινλανδίας 5,9%, της Αυστρίας 1,6%.
Οι χώρες της περιφέρειας, με πρώτη την Ελλάδα, έχουν ταυτόχρονα το μεγαλύτερο έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού αλλά και ισοζυγίου πληρωμών, την περίοδο 2000-2007. Προφανώς, το ευρώ δεν ενίσχυσε την ανταγωνιστικότητα αυτών των χωρών, αντίθετα «αξιοποιήθηκε» από τις κυβερνήσεις για να καλύψουν τα ελλείμματα του Δημοσίου, με περισσότερα δάνεια. Ετσι φθάσαμε εδώ…
Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, δεν είναι το παρελθόν αλλά το μέλλον! Δυστυχώς, μετά το 2007 το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών επιδεινώνεται! Είναι υψηλότερο και κινείται πάνω από τον μέσο όρο της προηγούμενης περιόδου. Το 2008 το έλλειμμα του ισοζυγίου υπολογίζεται σε 14,7% του ΑΕΠ, το 2009 είναι 11% και το 2010 10,5%! Οι εκτιμήσεις για εφέτος δεν είναι αισιόδοξες καθώς η μείωση του ΑΕΠ υπολογίζεται πάνω από 5%. Μόνον το δεύτερο τρίμηνο του 2011 η μείωση του ΑΕΠ είναι 7,3%. Είναι φανερό ότι η ύφεση, δηλαδή η μείωση του ΑΕΠ, «τρέχει» ταχύτερα από τη βελτίωση στις εισπράξεις της χώρας από εξαγωγές και τουρισμό. Ετσι το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών θα παραμείνει κοντά στο 10% του ΑΕΠ.
Η απότομη αύξηση των φορολογικών εσόδων της Δημοσίου και η μείωση των δαπανών, μπορεί να περιορίσουν το έλλειμμα του Δημοσίου, ίσως και το χρέος. Ωστόσο, αν η οικονομία δεν φέρει περισσότερα έσοδα από το εξωτερικό, αν δεν περιοριστεί το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, οι προσπάθειες, οι θυσίες και οι συνέπειες της ύφεσης θα αποδειχθούν μάταιες.