Το μέλλον μας ταυτίζεται υποκριτικά με το μέλλον του ευρώ...

Της Ζέζας Ζήκου

Το ελληνικό μοντέλο με το υπερτροφικό κράτος και την πενιχρή ανταγωνιστικότητα, καταρρέει. Ενώ ο νέος κύκλος επώδυνων μέτρων που δρομολογούνται ακυρώνει κάθε προσπάθεια, απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται. Σε μια εξαρθρωμένη χώρα κι ένα απαξιωμένο πολιτικό σύστημα, το οποίο με την ψυχή στα δόντια θα παλέψει να υπάρξει υπό επιτροπεία, η κοινωνία γίνεται όλο και πιο φτωχή, όλο και πιο καχύποπτη για το μέλλον της, που ταυτίζεται υποκριτικά μόνο με το μέλλον του ευρώ. Επί
σειρά μηνών ουσιαστικά μας απειλούσαν με αποπομπή της χώρας από την Ευρωζώνη, κάτι που για τους άνεργους και ήδη φοβισμένους Ελληνες ισοδυναμεί με πολιτισμική κατάρρευση, πλάι στην ήδη βιωμένη φτώχεια και πληβειοποίηση.
Zούμε μια συντελεσμένη καταστροφή, με συνέπειες που πληθύνονται και μεγεθύνονται σαν χιονοστιβάδα ή κύμα παλιρροϊκό: εκατοντάδες χιλιάδες από τον ενεργό πληθυσμό της χώρας βιώνουν τον εφιάλτη της ανεργίας. H τολμηρή και δημιουργική μερίδα της κοινωνίας μας, οι μικροί και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, εξοντώνονται μεθοδικά. Oι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα και οι συνταξιούχοι απειλούνται με μεταχείριση δουλοπάροικων. Tο πιο βασανιστικό απ’ όλα είναι η άγνοια για το τι θα ξημερώσει και ο πανικός της αβεβαιότητας για το αύριο. Οπως έχουν τονίσει όλοι σχεδόν οι μεγάλοι πολιτικοί στοχαστές, πέρα από την υστέρηση, τη φτώχεια κ.λπ., αυτό που μπορεί να οδηγήσει σε έκρηξη μια κοινωνία είναι το αίσθημα της βαθιάς αδικίας.
Πολλοί από τους δυσαρεστημένους πολίτες ισχυρίζονται πως παλεύουν εναντίον μιας ολόκληρης τάξης πολιτικών. Σε ένα πανό των «Αγανακτισμένων» έξω από τη Βουλή υπήρχε καταγεγραμμένη η ερώτηση: «Πόσα αργύρια πήραν οι πολιτικοί για να πουλήσουν το έθνος;». Ομως, τέτοιες διαμαρτυρίες υποδηλώνουν απλώς μία ώριμη απόρριψη του πελατειακού συστήματος της χώρας. Μπορεί να γίνει κάτι παραπάνω, εκτός από οικονομικά προγράμματα, σχεδιασμένα να αποτρέψουν την άμεση καταστροφή; ΟΧΙ.
Οταν τελειώσει η δική μας βαθιά οικονομική, πολιτική, κοινωνική και εθνική κρίση, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια μεταλλαγμένη κοινωνία, η οποία σε τίποτα δεν θα μοιάζει με αυτήν που ξέραμε πριν από την κρίση. Ορισμένα χαρακτηριστικά που κρατούν τους πολίτες στη θέση του κοινωνικού υποκειμένου φοβούμαι ότι δύσκολα θα χωρούν στη νέα κοινωνία.
Σε όλες τις βαριά χρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης που καλούνται να συμβάλουν στη διάσωση του διπλανού τους, αρχίζει να διαγράφεται ένας εφιάλτης. Και όσο το πρόβλημα ήταν περιορισμένο στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, που αντιπροσωπεύουν μικρά ποσοστά της ευρωπαϊκής οικονομίας, η κατάσταση ήταν σχετικώς διαχειρίσιμη. Ομως, τώρα, άνοιξε ο ασκός του Αιόλου για την Ισπανία... Το «μοιραίο» λάθος των Βρυξελλών ήταν πως οι ηγέτες της Ευρωζώνης παραδέχθηκαν ότι είναι δυνατόν χώρες όπως η Ελλάδα να κηρύξουν έστω και μερική πτώχευση.
Ναι, υπάρχουν κίνδυνοι που υπερβαίνουν κατά πολύ την Ελλάδα. Οι ισχυροί της Ευρωζώνης εξαναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ότι η κρίση χρέους δεν είναι ελληνικό ή έστω μεσογειακό, αλλά πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Δυστυχώς, όμως, το έκαναν υπό την εφιαλτική εποπτεία των αγορών. Ο τρόπος ούτως ώστε να δοθεί τέλος στην κρίση και να πεισθούν οι επενδυτές ότι τα χρέη είναι βιώσιμα ακόμη αναζητείται. Ο περιβόητος μηχανισμός EFSF λειτουργεί απλώς ως ένα ανάχωμα.
H κρίση έφερε στην επιφάνεια τη νευρικότητα, τη διχόνοια και την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να δράσει και οι αγορές άρπαξαν την ευκαιρία να το εκμεταλλευθούν. Η τραγωδία της Ελλάδας ανέδειξε ότι η γερμανική ισχύς επιτρέπει στο Βερολίνο να καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού. Ομως, η συνταγή ήταν ακραία. Η Ευρωζώνη δεν είναι ριάλιτι, όπου τα μέλη της μπορούν να διώχνουν τον πιο αδύναμο κρίκο, σπρώχνοντάς τον στον οικονομικό Αρμαγεδδώνα. Η Ευρωζώνη απειλείται(!) και το επιχείρημα ότι χρειάζεται οικονομική διακυβέρνηση α λα γερμανικά κερδίζει έδαφος. Απλώς, αντιλαμβάνεται ο καθείς ότι η αφορμή και η πραγματική αιτία της υπερθετικά ωμής γερμανικής αδιαλλαξίας είναι η πρόθεσή της να φρονηματίσει όλες τις «απείθαρχες» δημοσιονομικά χώρες.
Η σημερινή κρίση δίνει τη δυνατότητα στην Ε.Ε. να ξεφύγει από αυτόν τον φαύλο κύκλο και να αναδείξει τα ισχυρά σημεία της Ευρώπης, να αναπτύξει τόσο τους θεσμούς όσο και την αλληλεγγύη της και να οικοδομήσει τη φεντεραλιστική προοπτική της. Η ευρωπαϊκή ενότητα, άλλωστε, βασίστηκε τόσο στην οικονομική ανάγκη όσο και σε ένα πολιτικό ιδεώδες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, η Ε.Ε. πέρασε περίοδο ομφαλοσκόπησης. Ομως, το ιδεώδες της ευρωπαϊκής ενότητας υπονομεύεται από τη διάκριση ανάμεσα σε «καλούς» και «κακούς» Ευρωπαίους.
Σε ιλαροτραγωδία έχει μεταλλαχθεί το ευρω-όραμα των πολλών. Οραμα των γενεών που ξύπνησαν μέσα από τη φρίκη, με την ελπίδα να ζήσουν σε μια Ευρώπη όπου η ευημερία θα ήταν σχεδόν υποχρεωτική. Μα, ξαφνικά, ο ποιητής μας σαν να ξυπνάει με έναν εφιάλτη: μια σημαία, ένας ύμνος, ένα νόμισμα, πολλές συνθήκες, μια Λερναία Υδρα με είκοσι εφτά κεφάλια, ένα παζάρι, ένα κωμειδύλλιο λαών που αναζητούν μια κοινή μοίρα...