Τα δύο μαθήματα από την Κύπρο. Liquidity vs Stupidity

Από την Huffington Post

Απόδοση Freepen.gr

Το αρκετά ενδιαφέρον άρθρο του Jared Bernstein παραθέτει η γνωστή αμερικανική ηλεκτρονική εφημερίδα με το γλαφυρό τίτλο “Liquidity vs Stupidity” δηλαδή Κλείσιμο εναντίον Βλακείας. Σας το παραθέτουμε:
Αν ο Πρόεδρος Μάο είπε, μετά από δύο αιώνες, πως ήταν ακόμη πολύ νωρίς για να κρίνουμε την επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης, τότε είναι ίσως λίγο νωρίς για να μάθουμε
πολλά από τη συνεχιζόμενη τραπεζική κατάρρευση της Κύπρου. Τούτου λεχθέντος μπορούμε να πούμε δύο πράγματα:
# 1: Εντάξει, θα πάω έξω από την παραπάνω θεωρία και να σας διαβεβαιώσω ότι δε χρειαζόμαστε πολύ χρόνο για  να διαφανεί το μάθημα της περίπτωσής μας: αν προσπαθήσετε να ξεκινήσετε μια τραπεζική επιχείρηση, τότε μη σκεφθείτε να φορολογήσετε τις τραπεζικές καταθέσεις. Όπως έχω τονίσει στο παρελθόν τα προβλήματα στην Ευρωζώνη είναι βαθιά και δεν επιδέχονται απλές λύσεις, έτσι είμαι πρόθυμος να πω ότι απουσιάζει κάτι σημαντικό. Αλλά κανείς γύρω από το τραπέζι των διαβουλεύσεων στις Βρυξέλλες, δε σήκωσε το χέρι του να πει, “Ε, περιμένετε ένα λεπτό …  θέλουμε πραγματικά να επιβληθεί ο εν λόγω φόρος σε ένα τραπεζικό σύστημα που ήδη παραπαίει;”
# 2: Το παραπάνω είναι προφανές. Αυτό και μόνο, σε μικρότερο βαθμό, αλλά αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό: Μεγάλες ανισορροπίες συχνά οδηγούν σε μη εκτιμώμενο κίνδυνο, αναμοχλεύσεις και  αποτυχία των συστημάτων (χρεοκοπία, μερική χρεοκοπία, μεγάλες υφέσεις, φαινόμενα Minsky). Η περίπτωση της Κύπρου. μοιάζει με εκείνη όπου πολλά χρήματα από offshore, κάποιες με ζεστό χρήμα από τη Ρωσία, βρήκαν το δρόμο τους σε ένα μικρό έθνος που ειδικεύεται στις διεθνείς τραπεζικές υπηρεσίες. Μερικές εκθέσεις δείχνουν ότι ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου αναπτύχθηκε επτά φορές πάνω από το ΑΕΠ, αν και ο Yves Smith λέει μια πιο διαφοροποιημένη ιστορία με πειστικά δεδομένα εδώ. Όμως, το μάθημα εξακολουθεί να κατέχει.
Οι τράπεζες, εμπορικές ή όχι (I-banks, S&Ls, ενυπόθηκων δανείων), δεν κάνουν τα χρήματα καθισμένες πάνω τους. Πρέπει να δανείζουν. Και όταν αντιμετωπίζουν μεγάλες εισροές, είτε από Ασιάτες επενδυτές στην αγορά ακινήτων των ΗΠΑ είτε από Ρώσους παρανόμους, βγαίνουν …για ψώνια στην αγορά για να ενισχύσουν και να αυξήσουν αυτές τις εισροές.
Αυτό είναι η οικονομία και δεν υπάρχει τίποτα λάθος σε αυτό (εκτός ίσως από το μέρος των παρανόμων). Αντίθετα, ο μπούσουλας λέει πως αυτές οι πλεονάζουσες αποταμιεύσεις βρίσκουν το δρόμο τους προς πιο παραγωγικές χρήσεις και ο κύκλος λειτουργεί. Αλλά ο πραγματικός κόσμος φαίνεται πως το αντιμετωπίζει πολύ διαφορετικά.
Στις ΗΠΑ και σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, η κατάρρευση, η προχειρότητα και η “καινοτόμο;” χρηματοδότηση που οδήγησε σε υπερβολές και μια τεράστια φούσκα των ακινήτων που έχασε τρισεκατομμύρια και από την οποία μόλις τώρα ανακάμπτει (ενώ μεγάλο μέρος της Ευρώπης παραμένει καθηλωμένο). Στην Ελλάδα υπάρχουν οι πιέσεις για πλεονάσματα από τη βόρεια Ευρώπη χωρίς φορολογικές δομές που να είναι σε θέση να χρηματοδοτούν τα χρέη της. Και η Κύπρος επένδυσε στην Ελλάδα.
Και πάλι, είμαι πεπεισμένος και το υπεραπλουστεύω πως θα χρειαστεί να περάσει πολύ περισσότερος χρόνος προτού αυτές οι αυτοψίες αποκαλύψουν πραγματικά μαθήματα τους, αλλά υποψιάζομαι πως όταν το κάνουν, θα δείξουν τα παρακάτω: ο καπιταλισμός σε αυτή την εποχή αμόκ  δεν έχει μικρό μερίδιο ευθύνης επειδή οι φορείς χάραξης πολιτικής αποδέχθηκαν τις διδασκαλίες των αρχιερέων της οικονομίας ότι οι σύγχρονες οικονομίες αυτο-διορθώνονται. Εργάζονται από μόνες τους, με τις υπερβολές και τις ανισορροπίες τους, χωρίς κρατική παρέμβαση, εποπτεία ή ρύθμιση. Αυτές οι λειτουργίες, υποστηρίζουν οι “αρχιερείς”, θα κολαφίσουν μόνο το ελεύθερο χέρι.
Θα ήθελα να πιστεύω ότι τώρα ξέρουμε πως…το ελεύθερο χέρι, χωρίς δακτύλιο, είναι συχνά όλα αντίχειρες. Θα ήθελα να πιστεύω ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μας ενδιαφέρει σε συστήματα που προσδιορίζουν τους τύπους των αποσταθεροποιητικών παραγόντων που οδηγούν σε ανισορροπίες από τις οποίες έχουμε υποστεί τα τελευταία χρόνια. Αυτό είναι ό,τι θα ήθελα. Αμφιβάλλω όμως ότι είναι αυτό που θα πάρετε.

http://freepen.gr