Κινδυνεύουμε να ξεμωραθούμε

Του Στέφανου Κασιμάτη

Eίναι μητέρα και έχει παιδί που μέσα του βράζει η οργή για όσα συμβαίνουν στη χώρα. Δικαιολογημένα, λοιπόν, ανησυχεί για το παιδί της το οποίο συμμετέχει σε διαδηλώσεις και, γι' αυτό, ακούγοντας το μεσημέρι της Παρασκευής τον εκπρόσωπο της αστυνομίας να ανακοινώνει τα αποτελέσματα της έρευνας για τις συνθήκες σύλληψης των τεσσάρων ληστών του Βελβεντού, έσπευσε την ίδια κιόλας ώρα να στείλει μήνυμα σε ραδιοφωνικό σταθμό και να εκφράσει την αγανάκτησή της για τη στάση της

αστυνομίας και την αγωνία της για όσα παιδιά πέσουν στα χέρια των αστυνομικών.

Ακουγα από το ραδιόφωνο το μήνυμα της κυρίας, το οποίο σας μετέφερα παραπάνω όσο πιστότερα μπορούσα με δικά μου λόγια, και καθώς λίγο πρωτύτερα έτυχε να έχω ακούσει ένα κατά τι σχετικό τραγούδι του Xατζιδάκι («κάθε τρελό παιδί έχει στο χέρι φιλί της Παναγιάς κι ένα μαχαίρι. Κι η μάνα του δεν τραγουδά» κ.λπ.), ήταν αδύνατο να μη σκέπτομαι ότι, ναι, ως άνθρωποι οφείλουμε σεβασμό στην αγωνία κάθε μητέρας για το παιδί της, διότι, ανεξαρτήτως του τι είναι ή τι έχει κάνει το παιδί, η θέση της μητέρας είναι παντού και πάντοτε η ίδια. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι όλα τα παιδιά είναι παντού και πάντοτε τα ίδια. Αλλο είναι ένα οργισμένο παιδί που παίρνει μέρος σε μια διαδήλωση και ενδεχομένως «παραφέρεται» και άλλο ένα παιδί που παίρνει Καλάσνικοφ και το στρέφει εναντίον κάποιων, οι οποίοι -μη σας εκπλήσσει αυτό- συμβαίνει και αυτοί να έχουν μητέρα, ακόμη και αν φορούν στολή αστυνομικού ή δουλεύουν πίσω από το γκισέ μιας τράπεζας.

Ολοι έχουμε μητέρα ― ακόμη και ο Στάλιν και ο Χίτλερ είχαν μητέρα, ίσως μάλιστα να μην είναι εντελώς τυχαίο ότι και οι δύο τις υπεραγαπούσαν. Δεν είμαστε όμως όλοι το ίδιο επειδή μας γέννησε μάνα ή, σε τελευταία ανάλυση, επειδή απλώς και μόνον γεννηθήκαμε. Αν όμως δεχθούμε ότι, στο επίπεδο της ηθικής αξιολόγησης, όλοι οι άνθρωποι εξομοιώνονται λόγω της γέννησής τους από μια μητέρα, τότε ο καθένας μας δικαιούται να κάνει ό,τι του καπνίσει. Φθάνουμε, δηλαδή, σε μια κατάσταση η οποία αντιστρέφει το γνωστό ανέκδοτο με εκείνο το παιδάκι που, αφού σκότωσε τους γονείς του, επικαλέσθηκε στο δικαστήριο το ελαφρυντικό της ορφάνιας.

Στον βαθμό κατά τον οποίο η στάση των μέσων δεν εξηγείται από το κτηνώδες ένστικτο που τα οδηγεί πάντοτε στο αίμα, έχω την εντύπωση ότι η έμφαση των ΜΜΕ στις απόψεις που εκφράζουν οι μητέρες των ληστών του Βελβεντού είναι η άλλη όψη της εξιδανίκευσης της νεότητας. Πρόκειται για την αντίληψη η οποία κυριάρχησε κατά την εποχή της Μεταπολίτευσης και θέλει τους νέους (τα «παιδιά»...) να είναι φορείς μιας ανώτερης σοφίας και να έχουν πάντα δίκιο. Την εκφράζει άριστα η μητέρα (συγγραφέας το επάγγελμα) του πλέον προβεβλημένου εκ των συλληφθέντων, σε συνέντευξη την οποία έδωσε σε ανύποπτο χρόνο: «Μπορούμε να αποκτήσουμε το μέλλον που μας έδειξαν τα παιδιά. Τα παιδιά είναι οι πιο οξυδερκείς κριτές, αντιλαμβάνονται τα πάντα. Τα γεγονότα που ξεκίνησαν τον Δεκέμβρη (σ.σ.: του 2008) δεν νομίζω ότι θα σταματήσουν. Τα παιδιά, απ' όποια κοινωνική τάξη κι αν προέρχονται, έχουν φτύσει κατάμουτρα αυτόν τον κόσμο».

Εστω. Πρώτα όμως να συνειδητοποιήσουμε τι είδους εργαλείο είναι το Καλάσνικοφ. Επειτα, να αναρωτηθούμε μήπως η ροχάλα των «παιδιών» γύρισε στα μούτρα μας. Τέλος, δε, να σκεφθούμε λιγάκι αν κινδυνεύουμε να ξεμωραθούμε εντελώς, επειδή οι ενοχές που εμείς δεν τολμάμε να αντιμετωπίσουμε μας κάνουν να παίρνουμε στα σοβαρά όποια ασυναρτησία κατεβάζει το χαριτωμένο κεφαλάκι τους...