Ο Δημοσθένης και τα τουρκικά σήριαλ

[ο Δημοσθένης υπενθυμίζει στους Αθηναίους το ήθος παλαιότερων πολιτικών ηγετών τους]…

...ἐν δὲ τοῖς κατὰ τὴν πόλιν αὐτὴν θεάσασθ᾽ ὁποῖοι, ἔν τε τοῖς κοινοῖς κἀν τοῖς ἰδίοις. δημοσίᾳ μὲν τοίνυν οἰκοδομήματα καὶ κάλλη τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα κατεσκεύασαν ἡμῖν ἱερῶν καὶ τῶν ἐν τούτοις ἀναθημάτων, ὥστε μηδενὶ τῶν ἐπιγιγνομένων ὑπερβολὴν λελεῖφθαι·  ἰδίᾳ δ᾽ οὕτω σώφρονες ἦσαν καὶ σφόδρ᾿ ἐν τῷ τῆς πολιτείας ἤθει μένοντες, ὥστε τὴν Ἀριστείδου καὶ τὴν Μιλτιάδου καὶ τῶν τότε λαμπρῶν οἰκίαν εἴ τις ἄρ᾽ οἶδεν ὑμῶν ὁποία ποτ᾽ ἐστίν, ὁρᾷ τῆς τοῦ γείτονος οὐδὲν σεμνοτέραν οὖσαν·  οὐ γὰρ εἰς περιουσίαν ἐπράττετ᾽ αὐτοῖς τὰ τῆς πόλεως, ἀλλὰ τὸ κοινὸν αὔξειν ἕκαστος ᾤετο δεῖν. 

Στα θέματα όμως που αφορούσαν την ίδια την πόλη παρατηρήστε ποιοι ήσαν και στο δημόσιο
και στον ιδιωτικό βίο τους.  Στο δημόσιο λοιπόν βίο κατασκεύασαν προς χάριν μας τέτοια και τόσα οικοδομήματα και καλλιτεχνήματα ναών και αφιερώματα μέσα σ’ αυτούς, ώστε να μην έχει αφεθεί σε κανέναν από τους μεταγενεστέρους τους η δυνατότητα να τους ξεπεράσει·  στον δε ιδιωτικό τους βίο ήσαν τόσο συνετοί και τόσο έμεναν πιστοί στο ήθος της πολιτείας, ώστε, αν κάποιος από σας ίσως γνωρίζει ποια είναι η οικία του Αριστείδου, του Μιλτιάδου και γενικά των τότε επιφανών ανδρών, βλέπει ότι δεν είναι καθόλου ωραιότερη από το σπίτι του γείτονα.  Γιατί δεν ασχολούνταν με τις υποθέσεις της πόλεως προς ίδιο πλουτισμό, αλλά καθένας απ’ αυτούς θεωρούσε πως όφειλε να αυξάνει τον κοινό πλούτο.

(Δημοσθένους, Ολυνθιακός Γ, 25-26)

 …[και προσπαθεί να τους «ξυπνήσει», προβάλλοντας την τραγική πραγματικότητα που βιώνουν:  φυλακισμένοι στα ίδια τους τα σπίτια, στερημένοι αλλά και αποχαυνωμένοι (και χωρίς τούρκικα σήριαλ!), πειθήνιοι υπήκοοι κι ευγνώμονες στους δυνάστες τους γιατί τους επιτρέπουν ακόμη να αναπνέουν]…

νῦν δὲ τοὐναντίον κύριοι μὲν οἱ πολιτευόμενοι τῶν ἀγαθῶν, καὶ διὰ τούτων ἅπαντα πράττεται, ὑμεῖς δ᾽ ὁ δῆμος ἐκνενευρισμένοι καὶ περιῃρημένοι χρήματα, συμμάχους, ἐν ὑπηρέτου καὶ προσθήκης μέρει γεγένησθε, ἀγαπῶντες ἐὰν μεταδιδῶσι θεωρικῶν ὑμῖν ἢ Βοηδρόμια πέμψωσιν οὖτοι, καὶ τὸ πάντων ἀνδρειότατον, τῶν ὑμετέρων αὐτῶν χάριν προσοφείλετε.  Οἱ δ᾽ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει καθείρξαντες ὑμᾶς ἐπάγουσιν ἐπί ταῦτα καὶ τιθασεύουσι χειροήθεις αὐτοῖς ποιοῦντες. ἔστι δ᾽ ουδέποτ᾽, οἶμαι, μέγα καὶ νεανικὸν φρόνημα λαβεῖν μικρὰ καὶ φαῦλα πράττοντας·  ὁποῖ᾽ ἄττα γὰρ ἃν τἀπιτηδεύματα τῶν ἀνθρώπων ᾖ, τοιοῦτον ἀνάγκη καὶ τὸ φρόνημ᾽ ἔχειν.

Τώρα, όμως, αντιθέτως, κύριοι των αγαθών είναι οι πολιτευόμενοι, και με τη μεσολάβησή τους εκτελούνται όλα εν γένει, σεις δε, ο λαός, αποχαυνωμένοι και στερημένοι από χρήματα και συμμάχους, έχετε καταντήσει υπηρέτες και εξαρτήματα, και είστε ευχαριστημένοι αν σας μοιράζουν τα θεωρικά ή τελούν πομπή Βοηδρομίων και -το πιο ανδροπρεπές απ’ όλα- τους χρωστάτε ευγνωμοσύνη για ό,τι σας ανήκει.  Και αυτοί, αφού σας έκλεισαν μέσα στην ίδια την πόλη, σας οδηγούν σ’ αυτά τα θεάματα και σας καθιστούν πειθήνιους σ’ αυτούς τιθασσεύοντάς σας σαν τα θηρία.  Ποτέ, νομίζω, δεν είναι δυνατόν να αποκτήσει κάποιος μέγα και ρωμαλέο φρόνημα, αν καταγίνεται με πράγματα μικρά και ευτελή·  γιατί όποιες είναι οι ενασχολήσεις των ανθρώπων, τέτοιο είναι φυσικό να έχουν και το φρόνημα.

(Δημοσθένους, Ολυνθιακός Γ, 31-32)

* τα παραθέματα από την έκδοση του ΜΙΕΤ «Περί της Πολιτικής / Επίλεκτα Κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας» (Μέρος Ε΄ Η Πολιτική στον Λόγο των Ρητόρων, Μετάφραση: Δ. Τσελέντης)

οπωπητήρ