Τρίτο Μνημόνιο ή… άναρχη πτώχευση της χώρας

Της Ζέζας Ζήκου

«Η Ελλάδα είναι το μοναδικό γνωστό παράδειγμα χώρας που ζει σε συνθήκες πτώχευσης από την ημέρα της γέννησής της», έγραφε με ωμό τρόπο ο συγγραφέας Εντμόντ Αμπού το 1854. Για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αυτό ξανά τώρα, στόχος είναι η εξασφάλιση της δόσης των 30 δισ. ευρώ, καθώς στερεύουν επικίνδυνα τον Ιούλιο τα διαθέσιμα του κράτους. Δυσοίωνη εικόνα για την Ελλάδα δίνει έκθεση του ΚΕΠΕ (Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών), που παραπέμπει σε εικόνα τριτοκοσμικής χώρας. Στο 9,14% προβλέπει ότι θα εκτιναχθεί η ύφεση στην Ελλάδα το τρίτο τρίμηνο του έτους, βλέποντας περιορισμό του ωστόσο στο 4,25% για το 4ο τρίμηνο. Οπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, η προοπτική του ρυθμού μεταβολής είναι έντονα αρνητική και για όλο το 2012 προβλέπεται η ύφεση να «καθήσει» στο 6,7%. Οι προβλέψεις του ΚΕΠΕ προκύπτουν από ένα «δυναμικό υπόδειγμα παραγόντων» (dynamic factor model). Οι εκτιμήσεις που προκύπτουν
από το υπόδειγμα αυτό δεν μπορούν να συνυπολογίσουν τις επιπτώσεις των μέτρων (με την ευρεία έννοια) οικονομικής πολιτικής που έχουν ανακοινωθεί αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί ή τυχόν νέων, πρόσθετων μέτρων, σημειώνεται. Μακάρι...
Ο Αντώνης Σαμαράς γνωρίζει ότι έρχονται δύσκολοι μήνες μετά τα μπάνια του λαού και στόχος του είναι να αρχίσει να φαίνεται φως στην άκρη του τούνελ μέχρι τον Σεπτέμβριο και τη ΔΕΘ. Ετσι, αναμένεται να καταστήσει σαφές στην τρόϊκα πως δεν πρόκειται να δεχθεί νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, ενώ θα επιμείνει να μη γίνουν νέες απολύσεις στο Δημόσιο που θα επέτειναν την ύφεση. Οτι έγιναν εγκλήματα υπερβολικής λιτότητας στο όνομα δήθεν της δημοσιονομικής εξυγίανσης και των Μνημονίων το ξέρουμε και το έχουμε γράψει εκατοντάδες φορές. Δεν λέμε, αναγκαίες οι μεταρρυθμίσεις (που δεν έγιναν), ίσως απαραίτητες και πολλές αλλαγές στο κράτος. Ομως, τα απανωτά φορολογικά χαράτσια και οι οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων τσάκισαν τη χώρα.
Η τακτική και οι άμεσοι στόχοι που θα θέσει η κυβέρνηση Σαμαρά στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστά. Αλλά από την προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων και όσα έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα προκύπτει ότι οι άμεσοι στόχοι της κυβέρνησης για την αναθεώρηση του Μνημονίου είναι οι εξής:
1. Παράταση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής κατά δύο τουλάχιστον χρόνια, χωρίς επί πλέον περικοπή μισθών και συντάξεων ή του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, αλλά με την περιστολή της σπατάλης και τη στοχευμένη καταπολέμηση της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας, καθώς και μέσα από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις του κράτους και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
2. Επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας στο επίπεδο που προσδιορίζουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, σύμφωνα με το οποίο το ύψος του μισθού στον ιδιωτικό τομέα συμφωνείται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Αυτό περιλαμβάνει και τη ρύθμιση του dκατώτατου μισθού που προβλέπεται στη ρύθμιση της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
3. Αποκατάσταση αδικιών (χαμηλοσυνταξιούχοι, πολυτεκνικά επιδόματα κ.λπ.) με άμεσα δημοσιονομικά ισοδύναμα.
4. Ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων φορολογουμένων για φέτος, ώστε να μην ξεπερνούν το 25% του εισοδήματός τους (τα υπόλοιπα σε δύο ετήσιες δόσεις).
5. Επέκταση του επιδόματος ανεργίας για έναν ακόμα χρόνο (1+1) από κοινοτικούς πόρους.
6. Επέκταση του επιδόματος ανεργίας και σε μη μισθωτούς (αυτο-απασχολούμενους, επιτηδευματίες κ.λπ.) που έχασαν τις δουλειές τους, εφόσον πληρούν εισοδηματικά κριτήρια (επίσης από κοινοτικούς πόρους).
7. Σταδιακή αύξηση του αφορολόγητου ορίου στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους στο πλαίσιο του Εθνικού Φορολογικού Συστήματος με κριτήρια κοινωνικής δικαιοσύνης, ιδιαίτερα για τους μισθωτούς (συμπεριλαμβανομένων και των συμβάσεων έργου που υποκρύπτουν συμβάσεις εργασίας) και τους συνταξιούχους.
8. Μείωση των εξής φορολογικών συντελεστών: ΦΠΑ για την εστίαση στην προηγούμενη κλίμακα (από 23% σε 13%). ΦΠΑ για αγροτικά εφόδια, σπόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ζωοτροφές, σε χαμηλά κλιμάκια.
Στους παραπάνω στόχους της κυβέρνησης για την αναθεώρηση του Μνημονίου περιλαμβάνονται, επίσης:
1. Οχι απολύσεις στο Δημόσιο.
2. Αντικατάσταση του Ειδικού Τέλους Ακινήτων και όλων των φόρων επί της Ακίνητης Περιουσίας με ενιαίο προοδευτικό φόρο.
3. Αγροτική Τράπεζα: Επανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανσή της. Διαφύλαξη του χαρτοφυλακίου υποθηκών αγροτικής γης.