Εις θάνατον ο ένας, εξορία ο άλλος

Γεώργιος ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Καθόλου του γούστου των Ευρωπαίων και των Αμερικανών δεν φαίνεται να είναι η κυβέρνηση εθνικής ενότητας που σχηματίστηκε στην Τυνησία, όπου προχθές συνεδρίασε για πρώτη φορά, μετά τις ελεύθερες εκλογές της 23ης Οκτωβρίου, και η Συντακτική Συνέλευση. Πώς να τους αρέσει, άλλωστε, αφού οι άνθρωποι που τοποθετήθηκαν στα ανώτατα αξιώματα της δημοκρατίας δεν μοιάζουν με τα συνήθη "λαμόγια" με τα οποία έχει συνηθίσει να συνεργάζεται η Δύση - αν τουλάχιστον κρίνει
κανείς από τη μέχρι τώρα πορεία της ζωής τους.
Ο 62χρονος πρωθυπουργός Χαμαντί Τζεμπαλί όχι μόνο ανήκει στον μεγάλο θριαμβευτή των εκλογών, το μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα Εναχντά, που πήρε το 41,4% των ψήφων και τις 89 από τις 217 έδρες του Κοινοβουλίου, αλλά έχει και μια προσωπική πορεία συνέπειας στις ιδέες του. Το 1981 καταδικάστηκε σε θάνατο από το καθεστώς του Μπεν Αλί, αλλά κατόρθωσε να δραπετεύσει στη Γαλλία και στη συνέχεια να του χορηγηθεί πολιτικό άσυλο στην Ισπανία, όπου πλέον κυβερνούσαν οι σοσιαλιστές του Φελίπε Γονθάλεθ.
Το 1989 ο ίδιος ο Τυνήσιος αυταρχικός ηγέτης Μπεν Αλί τον προσκαλεί να γυρίσει στη χώρα. Ο Τζεμπαλί δείχνει εμπιστοσύνη και επιστρέφει στην Τυνησία, αλλά το πληρώνει ακριβά. Πρόκειται για παγίδα. Το 1990 το καθεστώς τον συλλαμβάνει και τον καταδικάζει σε μακρόχρονη φυλάκιση. Θα περάσει συνολικά δεκαεξήμισι χρόνια στη φυλακή, εκ των οποίων τα δέκα στην απομόνωση! Ο αριστερός σοσιαλδημοκράτης Μονσέφ Μαρζουκί, ο οποίος τοποθετήθηκε στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, δεν γνώρισε τόσο πολύ τα κάτεργα όσο την εξορία, και μάλιστα κυρίως στη Γαλλία - γι' αυτό άλλωστε και είναι ο άνθρωπος πάνω στον οποίο στηρίζουν όλες τις ελπίδες τους οι Ευρωπαίοι για να επηρεάσουν τη νέα τυνησιακή κυβέρνηση. Φυλακή μένει μόνο τέσσερις μήνες, καθώς το καθεστώς τον αποφυλακίζει ύστερα από παρέμβαση του Νέλσον Μαντέλα και τον θέτει σε κατ' οίκον επιτήρηση.
Παρεμβαίνουν όμως οι Γάλλοι σοσιαλιστές στον... σύντροφό τους, τον πρόεδρο Μπεν Αλί -ας μην ξεχνάμε ότι το κόμμα του ανήκε μέχρι την ανατροπή τους στη Σοσιαλιστική Διεθνή!- και εξασφαλίζουν τη μετάβαση του Μονσέφ Μαρζουκί στη Γαλλία. Αυτοεξόριστος εκεί περνάει πάνω από δέκα χρόνια και περιμένει να ανατραπεί πρώτα ο Μπεν Αλί και κατόπιν να επιστρέψει στη χώρα, τρεις μέρες αργότερα.
Από το 2001 ο Μονσέφ Μαρζουκί έχει ιδρύσει στη... Γαλλία το κόμμα Κογκρέσο για τη Δημοκρατία, το οποίο πάντως το έχουν ακουστά και οι Τυνήσιοι του εσωτερικού. Καθώς στηρίζεται και από τους Γάλλους, το κόμμα αυτό έρχεται δεύτερο στις εκλογές του Οκτώβρη, αποσπώντας 29 έδρες και παίρνοντας το ένα τρίτο όσων ψήφων πήραν οι ισλαμιστές του Εναχντά.
Ενα ακόμη σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, το οποίο μάλιστα συμμετέχει επισήμως στη Σοσιαλιστική Διεθνή και ονομάζεται Ετακατόλ και στις εκλογές του Οκτωβρίου βγήκε τέταρτο με 20 βουλευτές, συμπληρώνει τον συνασπισμό των κυβερνητικών κομμάτων που έχει άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη Συντακτική Συνέλευση, καθώς διαθέτει τουλάχιστον 138 έδρες αντί για τις απαραίτητες 109. Ο 74χρονος ηγέτης του κόμματος αυτού, ο γιατρός Μουσταφά Μπεν Τζαφάαρ, πολιτικά δραστήριος ήδη από τη δεκαετία του 1960, ανέλαβε πρόεδρος της Συντακτικής Συνέλευσης, η οποία έχει ως πρώτιστο καθήκον της να επεξεργαστεί το νέο Σύνταγμα της Τυνησίας σε διάστημα ενός έτους.
Ο Μπεν Τζαφάαρ, σε αντίθεση με τους άλλους δύο, υπήρξε ανέκαθεν διαφωνών με το καθεστώς, ωστόσο παρέμεινε πάντα μέσα στην Τυνησία. Οι θέσεις του ήταν πιο διαλλακτικές από των άλλων δύο και γι' αυτό το καθεστώς τον ανεχόταν, έστω και με δυσφορία, έχοντας πάντως αφαιρέσει το διαβατήριό του, ώστε να μην μπορεί να ταξιδέψει στο εξωτερικό.
"Η συμμετοχή μας στην κυβέρνηση καθησυχάζει μεγάλο μέρος των Τυνήσιων", υποστηρίζει ο εκπρόσωπος του κόμματος, Μοχάμεντ Μπενούρ, διαβεβαιώνοντας τους Δυτικούς ότι το καθεστώς στη χώρα θα παραμείνει λαϊκό και κοσμικό στον χαρακτήρα του. Σπουδασμένοι και οι τρεις ηγέτες της νέας Τυνησίας στη Γαλλία, μάλλον είναι απίθανο να προωθήσουν σχέδια ισλαμικού καθεστώτος, και δη ακραίου.
ΠΕΙΡΑΜΑ
Ψάχνοντας δρόμο για τη νέα Τυνησία
ΠΑΝΑΡΑΒΙΚΟ, αν όχι παγκόσμιο ενδιαφέρον προκαλεί το πείραμα της Τυνησίας. Η λαϊκή εξέγερση ανέτρεψε και διέλυσε το παλιό καθεστώς. Οι εκλογές έγιναν δημοκρατικά και σε κλίμα ηρεμίας, σε αντίθεση με την Αίγυπτο. Οι ισλαμιστές είναι μετριοπαθείς και συνεργάστηκαν αμέσως για τη συγκρότηση κυβέρνησης πραγματικής εθνικής ενότητας. Ολες οι προϋποθέσεις, δηλαδή, δείχνουν ιδανικές. Θα οδηγήσουν, άραγε, σε ένα κοινά αποδεκτό Σύνταγμα που θα διασφαλίζει τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους και παράλληλα θα λειτουργήσει απρόσκοπτα η δημοκρατία με τους θεσμούς και τις διαδικασίες της; Τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά θα τις δώσει προφανώς μόνο η πράξη. Μόνο έτσι θα διαπιστώσει κανείς αν η Τυνησία θα αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση.