Όψεις του ίδιου νομίσματος

Του κ. Σταύρου Λυγερού

Τον περασμένο Ιούνιο η εκταμίευση της 5ης δόσης είχε μετατραπεί από τους δανειστές σε θρίλερ. Όταν για μερικές ώρες είχε φανεί ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου καταρρέει, το ευρωπαϊκό «ιερατείο» πανικοβλήθηκε από το ενδεχόμενο ανεξέλεγκτων εξελίξεων και με σειρά δηλώσεων διαβεβαίωνε όχι μόνο ότι η 5η δόση θα καταβληθεί, αλλά και ότι δρομολογείται νέο δάνειο. Όταν ο κίνδυνος κατάρρευσης απομακρύνθηκε, επανήλθε στα ίδια.
Τις προηγούμενες ημέρες βιώσαμε μία παραλλαγή του έργου. Όταν οι Παπανδρέου - Βενιζέλος σταμάτησαν τις συνομιλίες με την τρόϊκα, σύσσωμο το «ιερατείο» έριξε όλους τους κεραυνούς του πάνω στην Ελλάδα. Και τι δεν ακούσαμε. Απείλησαν και με αποπομπή από την Ευρωζώνη. Όπως είναι γνωστό, η ελληνική κυβέρνηση υποχώρησε ατάκτως, ανακοινώνοντας και δρομολογώντας όλα όσα
απαιτούν οι δανειστές.
Το «ιερατείο», όμως, δεν υπολόγισε ότι «δέρνοντας» δημοσίως και ανηλεώς την Ελλάδα θα προκαλούσε παρενέργειες. Στη σκηνή υπάρχουν και άλλοι. Δικαιολογημένα οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά, υποχρεώνοντας την Ουάσιγκτον να παρέμβει επισήμως για να υπενθυμίσει σε Βρυξέλλες, Βερολίνο και Παρίσι αυτό που και οι ίδιοι ομολογούν: η ελληνική κρίση αποτελεί μεγάλο συστημικό κίνδυνο για την Ευρωζώνη. Ως εκ τούτου, οι Ευρωπαίοι είναι υποχρεωμένοι για το δικό τους συμφέρον να αποτρέψουν την κατάρρευση της Ελλάδας, επειδή κατά πάσα πιθανότητα θα προκαλούσε ένα καταστροφικό ντόμινο όχι μόνο για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, αλλά και για τους υπόλοιπους αδύνατους κρίκους της Ευρωζώνης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να εκβιάσει την κατάσταση για να αποφύγει τη δημοσιονομική εξυγίανση. Σημαίνει, όμως, ότι από διαπραγματευτικής απόψεως δεν είναι παντελώς γυμνή, όπως υποστηρίζουν κάποιοι. Το πρώτο λάθος της κυβέρνησης Παπανδρέου είναι ότι όταν μπορούσε δεν διαπραγματεύθηκε ένα βιώσιμο συνολικό πρόγραμμα ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Το δεύτερο λάθος της είναι ότι στη συνέχεια επιχείρησε με «κόλπα» να υπεκφύγει από τα συμφωνηθέντα. Το αποτέλεσμα ήταν να σπαταλήσει το απόθεμα κοινωνικής ανοχής στο εσωτερικό, αλλά και τα υπολείμματα αξιοπιστίας στο εξωτερικό. Η ευκολία με την οποία η κυβέρνηση Παπανδρέου αποδεχόταν τις εντολές άρεσε στους δανειστές. Τους εξόργισε, όμως, η ανικανότητα και η ασυνέπειά της. Στην πραγματικότητα, οι δύο αυτές επιφανειακά αντιφατικές συμπεριφορές είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.