Ευρωπαϊκή Ναυτική Επιχείρηση κατά των Δουλεμπόρων

Του Δημητρίου Τσαϊλά

Οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις 18 Μαΐου ανακοίνωσαν την επιχειρησιακή συγκρότηση της Ναυτικής Δύναμης Μεσογείου (EUNAVFOR MED), η οποία θα αναλάβει την αποστολή της παρεμπόδισης της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και
δικτύων δουλεμπορίου στη Νότια και Κεντρική Μεσόγειο.

Τα έργα της EUNAVFOR MED που θα εκτελέσει είναι να εντοπίζει, και στη συνέχεια να συλλαμβάνει, να κατάσχει και να καταστρέφει, τα διατιθέμενα σκάφη και μέσα που χρησιμοποιούνται από δουλεμπόρους για να μεταφέρουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες στις νότιες ακτές της Ευρώπης.

Ο τρόπος που η EUNAVFOR MED θα καταστρέφει τα  σκάφη των λαθρεμπόρων δεν έχει ακόμα καθοριστεί λεπτομερώς, αλλά η γενική ιδέα ενεργείας είναι να εξαλείψει την ικανότητά των δουλεμπόρων να μεταφέρουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες στα διεθνή ύδατα. Για να είναι επιτυχής μια τέτοια επιχείρηση, είναι πολύ πιθανό ότι οι περιπολίες θα διεξαχθούν εντός των χωρικών υδάτων της Λιβύης. Αυτή η όμως δράση αντιβαίνει των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου Θαλάσσης.
Η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία και η Ιταλία θα συμμετάσχουν με πολεμικά πλοία στην EUNAVFOR MED. Δεδομένου ότι η Ιταλία έχει υποστεί το κύριο βάρος της κρίσης της μετανάστευσης από τη Λιβύη, η Ρώμη, θα φιλοξενήσει την έδρα και θα ηγηθεί της όλης επιχείρησης.
Η ΕΕ στο παρελθών έχει εφαρμόσει με επιτυχία παρόμοιες θαλάσσιες επιχειρήσεις στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), αν αναλογισθούμε την επιχείρηση Atalanta κατά της πειρατείας στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας, η οποία συνέβαλε στη μείωση του αριθμού των επιθέσεων στα εμπορικά πλοία.
Το σίγουρο είναι ότι η EUNAVFOR MED δεν μπορεί πρακτικά να ξεκινήσει πριν από τον Ιούνιο, παρά τον επείγοντα χαρακτήρα της εντολής της. Εκτιμάται ότι οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες έχουν αρχίσει ένα αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουν την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) η οποία θα εγκρίνει την επιχείρηση, σε μια προσπάθεια να νομιμοποιηθούν οι δράσεις που θα λαμβάνουν χώρα σε εθνική κυριαρχία (χωρικά ύδατα Λιβύης), αν και δεν είναι σαφές πως η Ρωσία και η Κίνα θα υπερψηφίσουν, οπότε θα υπάρξει εμπλοκή.
Επιπλέον, η ΕΕ θα επιδιώξει την επίσημη έγκριση και υποστήριξη των λιβυκών αρχών με σκοπό να δοθεί νομιμότητα στην επιχείρηση, αν και αυτό δεν απαιτείται από νομικής άποψης αν υπάρξει ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Δεδομένου ότι στη Λιβύη υπάρχει, αφενός μια διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, και αφετέρου μια αρχή ανταρτών που αγωνίζονται για την εξουσία και την ηγεσία, θα είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί η νόμιμη άδεια, και μάλιστα δημιουργούνται πολλές προκλήσεις στην οποιαδήποτε επέμβαση στα λιβυκά χωρικά ύδατα. 
*Υποναύαρχος (εα) Δημήτριος Ν. Τσαϊλάς ΠΝ 
Στρατιωτικός Αναλυτής