Ευρωεκλογές χωρίς τη Βάνα Μπάρμπα

Στέφανος Κασιμάτης

Το εκστόμισε τις προάλλες ο αμήχανος υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης, ότι η κρίση μάς έκανε «περισσότερο Ελληνες, περισσότερο Ευρωπαίους, περισσότερο πολίτες του κόσμου». Κάτι έπρεπε να πει και αυτός ο καημένος, για να διασκεδάσει κάπως την αμηχανία του, αφού οι πολιτικοί οφείλουν πάντα να έχουν κάτι εύηχο να πουν όταν δεν έχουν τίποτε να πράξουν. Το γεγονός, πάντως, είναι ότι ώσπου να ανακοινωθεί προχθές η απόφαση της κυβέρνησης ότι οι ευρωεκλογές θα γίνουν με σταυρό προτίμησης, εμείς -συρόμενοι στην κατεύθυνση της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ- ετοιμαζόμασταν να κάνουμε ευρωεκλογές ομφαλοσκόπησης: κάτι
παρεμφερές με μια πανελλαδική δημοσκόπηση, για όσους από το εκλογικό σώμα δεν βαριόντουσαν.
Εχω την εντύπωση, όμως, ότι η κατάργηση της λίστας και η εισαγωγή του σταυρού προτίμησης είναι εξέλιξη που προσφέρει την ευκαιρία να αλλάξουν οι όροι του παιχνιδιού, ώστε η αναμέτρηση να φύγει από το στενό πεδίο της εσωτερικής πολιτικής και να διεξαχθεί στο ευρύτερο πεδίο των σχέσεων της χώρας με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αυτό θα ήταν το σωστό να συμβεί, για τον απλούστατο λόγο ότι έτσι η κρίση, γύρω από την οποία αναγκαστικά περιστρέφεται (και θα περιστρέφεται) η πολιτική συζήτηση, τίθεται τουλάχιστον στο πραγματικό πλαίσιό της. Τίθεται, δηλαδή, επί τη βάσει του διλήμματος αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημά μας μοναχοί ή μαζί με τους άλλους. Από εκεί και πέρα, όλες οι υπόλοιπες διαστάσεις του θέματος (ποια Ευρώπη θέλουμε, με ποιους θεσμούς και ποιο υπόδειγμα για τη μελλοντική εξέλιξή της) μπορούν να ανοίξουν. Η βάση όμως είναι αν εμείς, στη γνωστή κατάσταση που βρισκόμαστε, βλέπουμε το μέλλον μας μέσα ή έξω. Νομίζω ότι και ο Watson το αντιλαμβάνεται αυτό αμέσως.
Βέβαια, για να ισχύσει αυτό, μία προϋπόθεση είναι απολύτως απαραίτητη. Συγκεκριμένα, ότι τα κόμματα, και ιδίως εκείνα που έχουν συμφέρον αν το δίλημμα επικρατήσει και δώσει τον τόνο στον προεκλογικό αγώνα, θα κατεβάσουν τους κατάλληλους υποψηφίους για έναν τέτοιο αγώνα. Υποψηφίους με ευρωπαϊκή παιδεία και εμπειρία, με ενδιαφέρον για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Υποψηφίους ικανούς, με άλλα λόγια, να πάνε τη συζήτηση εκεί ―μια συζήτηση η οποία, σημειωτέον, θα γίνεται κυρίως μέσω των ΜΜΕ, αφού όλη η επικράτεια θα είναι μία εκλογική περιφέρεια. Ασφαλώς, αυτό σημαίνει ότι οι υποψηφιότητες-κράχτες στην προσέλκυση των οποίων συγκέντρωναν ώς τώρα τις προσπάθειες τους τα κόμματα μένουν εκτός. Τέρμα με τους ηθοποιούς, τους ποδοσφαιριστές και τους λοιπούς της συνομοταξίας των σελεμπριτάδων. Οσο και αν αυτό ακούγεται φρικτό για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, στις εκλογές αυτές δεν θα υπάρχει θέση για την εμβληματική Βάνα Μπάρμπα. Σκληρό, το ξέρω ―αλλά τι να κάνουμε; Ευρώπη και Βάνα Μπάρμπα είναι όροι ασύμβατοι: contradictio in terminis.
Φυσικά, εννοείται ότι αν συμφέρει κάποιους (Ν.Δ. και Κεντροαριστερά ―για να μην πω ΠΑΣΟΚ που ακούγεται ολοένα και περισσότερο ως αναχρονισμός...) να δοθεί η μάχη υπό ευρωπαϊκούς όρους, κάποιους άλλους δεν τους συμφέρει καθόλου. Η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ να πει κάτι σοβαρό για την Ευρώπη βρίσκεται πίσω από την γκρίνια του για τον σταυρό προτίμησης. Εύλογο είναι. Διότι αυτοί δυσκολεύονται να βρουν άνθρωπο να μιλάει τίποτε αγγλικούλια επιπέδου ρεσεψιόν, πώς θα βρουν υποψηφίους με ευρωπαϊκά ενδιαφέροντα και προσανατολισμό; Στην καλύτερη περίπτωση για τον ΣΥΡΙΖΑ, η αντιπαράθεση να διεξαχθεί ανάμεσα στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα και τη νεοκομμουνιστική ουτοπία των ακραιφνών συριζαίων για την Ευρώπη.
Οι άλλες αντιδράσεις οφείλονται σε διαφορετικούς λόγους. Οι αντιδράσεις στη ΔΗΜΑΡ του μπαρμπα-Φώτη, π.χ., η οποία αντιτείνει «ένα συνολικό σχέδιο για την αναμόρφωση του συστήματος» και τρέχα γύρευε, οφείλονται στην επιθυμία του να κρατήσει τον έλεγχο του ψιλικατζίδικου που διχάζεται μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και «58». Από την άλλη πλευρά, η ανασφάλεια των «58» οφείλεται προφανώς στον φόβο τους για τις επιλογές του ΠΑΣΟΚ ―και, εν μέρει, δικαίως. Ομως αν στο ΠΑΣΟΚ τους έχει απομείνει μισό δράμι μυαλό, θα πρέπει να καταλάβουν ότι από τους «58» και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της Κεντροαριστεράς μπορούν να αντλήσουν υποψηφιότητες για μια εκλογική αναμέτρηση της μορφής για την οποία συζητούμε. Σε κάθε περίπτωση, η εισαγωγή του σταυρού προτίμησης είναι μια δυνατότητα για να αλλάξει ένα παιχνίδι το οποίο μέχρι πρότινος εθεωρείτο δεδομένο. Φυσικά, η αξία των δυνατοτήτων έγκειται στην αξιοποίησή τους.