Οι λάθος επιλογές της Γερμανίας

Η κρίση του ευρώ έχει μετατρέψει ήδη την Ευρωπαϊκή Ένωση από μια εθελοντική ένωση ισότιμων κρατών σε μια σχέση πιστωτή-οφειλέτη από την οποία δεν υπάρχει εύκολη διαφυγή. Οι πιστωτές θα χάσουν μεγάλα ποσά αν πρέπει κράτος μέλος να βγει εκτός νομισματικής ένωσης, από την άλλη οι οφειλέτες υπόκεινται σε πολιτικές που εμβαθύνουν την ύφεση τους, επιδεινώνουν το βάρος του χρέους τους, και
διαιωνίζουν την υποδεέστερη θέση τους. Ως αποτέλεσμα, η κρίση απειλεί τώρα να καταστρέψει την ίδια την ΕΕ. Αυτό θα ήταν μια τραγωδία ιστορικών διαστάσεων, την οποία μόνο η γερμανική ηγεσία μπορεί να αποτρέψει.

Οι αιτίες της κρίσης δεν μπορούν να κατανοηθούν σωστά χωρίς να αναγνωρίσουμε το μοιραίο ελάττωμα του ευρώ: με τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας, οι χώρες μέλη έχουν χρεωθεί με ένα νόμισμα που δεν ελέγχουν. Τόσο οι αρχές όσο και οι συμμετέχοντες στην αγορά αντιμετώπιζαν όλα τα κρατικά ομόλογα σαν να ήταν ακίνδυνα, δημιουργώντας ένα διεστραμμένο κίνητρο για τις τράπεζες να φορτωθούν με τα πιο αδύναμα ομόλογα. Όταν η ελληνική κρίση έθεσε το φάσμα της χρεοκοπίας, οι χρηματοοικονομικές αγορές αντέδρασαν με εκδίκηση, υποβιβάζοντας όλες τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης στο καθεστώς χώρα τρίτου κόσμου που έχει υπερεκτεθεί σε ξένο νόμισμα. Στη συνέχεια, οι υπερχρεωμένες χώρες αντιμετωπίζονταν σαν να ήταν αποκλειστικά υπεύθυνες για τις κακοτυχίες τους, και το διαρθρωτικό ελάττωμα του ευρώ δεν διορθώθηκε.

Μόλις αυτό γίνει κατανοητό, η λύση εμφανίζεται μόνη της. Μπορεί να συνοψιστεί σε μια λέξη: ευρωομόλογα.

Αν οι χώρες που συμμορφώνονται με το νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο της ΕΕ είχαν τη δυνατότητα να μετατρέψουν ολόκληρο το δημόσιο χρέος τους σε ευρωομόλογα, ο θετικός αντίκτυπος θα ήταν κάτι λίγο λιγότερο από θαυματουργός. Ο κίνδυνος χρεοκοπίας θα εξαφανιζόταν, όπως και τα ασφάλιστρα κινδύνου. Τα οικονομικά των τραπεζών θα σημείωναν βελτίωση, όπως και οι προϋπολογισμοί των υπερχρεωμένων χωρών.

Τα ευρωομόλογα δεν θα καταστρέψουν την πιστοληπτική ικανότητα της Γερμανίας. Αντιθέτως, θα συγκρίνονται ευνοϊκά με τα ομόλογα των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, και της Ιαπωνίας.

Για να είμαστε σίγουροι, τα ευρωομόλογα δεν αποτελούν πανάκεια. Η ώθηση που θα έφερναν τα ευρωομόλογα ενδέχεται να μην είναι επαρκής για να εξασφαλίσει την ανάκαμψη. Μπορεί να χρειαστούν πρόσθετα φορολογικά ή/και νομισματικά μέτρα τόνωσης. Όμως, ένα τέτοιο πρόβλημα θα μπορούσε να είναι πολυτέλεια. Πιο ανησυχητικό, τα ευρωομόλογα δεν θα εξαλείψουν τις αποκλίσεις στην ανταγωνιστικότητα. Οι επιμέρους χώρες θα πρέπει να προβούν και πάλι σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Δυστυχώς, η Γερμανία αντιτίθεται στα ευρωομόλογα. Η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ άσκησε βέτο στην ιδέα, και έκτοτε δεν έχει λάβει εκ νέου την προσοχή της. Η Γερμανία έχει το δικαίωμα να απορρίπτει τα ευρωομόλογα. Αλλά δεν έχει κανένα δικαίωμα να εμποδίσει τις υπερχρεωμένες χώρες στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν από τη δυσμένεια τους ενωμένες κάτω από την ομπρέλα των ευρωομολόγων.

Ο λόγος είναι απλός. Επειδή το σύνολο των συσσωρευμένων χρεών είναι εκφρασμένο σε ευρώ, έχει σημασία ποια χώρα θα εγκαταλείψει το ευρώ. Αν είναι η Γερμανία, το ευρώ θα υποτιμηθεί. Οι χρεωμένες χώρες θα ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

Την ίδια στιγμή, το μεγαλύτερο βάρος της προσαρμογής θα πέσει στις χώρες που θα αποχωρήσουν από το ευρώ. Οι εξαγωγές τους θα γίνουν λιγότερο ανταγωνιστικές, και θα αντιμετωπίσουν ισχυρό ανταγωνισμό από την ευρωζώνη στις εγχώριες αγορές. Θα υπάρξουν, επίσης, απώλειες και για τις επενδύσεις τους σε ευρώ.

Αντίθετα, αν η Ιταλία εγκαταλείψει την ευρωζώνη, η επιβάρυνση του χρέους της σε ευρώ θα ήταν μη βιώσιμη και θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί, βυθίζοντας το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα στο χάος. Έτσι, αν κάποιος πρέπει να φύγει, θα πρέπει να είναι η Γερμανία και όχι η Ιταλία.

Η Γερμανία θα πρέπει να αποφασίσει αν θα δεχθεί τα ευρωομόλογα ή αν θα φύγει από την ευρωζώνη, αλλά είναι λιγότερο εμφανές ποια από τις δύο εναλλακτικές λύσεις θα ήταν καλύτερη για τη χώρα. Μόνο το γερμανικό εκλογικό σώμα μπορεί να αποφασίσει.

Αν πραγματοποιούνταν δημοψήφισμα στη Γερμανία σήμερα, οι υποστηρικτές της εξόδου από την ευρωζώνη θα υπερίσχυαν σίγουρα. Αλλά πιο προσεκτική εξέταση θα μπορούσε να αλλάξει τη γνώμη τους. Θα ανακάλυπταν ότι το κόστος για τη Γερμανία από την έγκριση ευρωομολόγων ήταν σε μεγάλο βαθμό υπερβολικές, και το κόστος της εξόδου από το ευρώ έχει υποτιμηθεί.

Το πρόβλημα είναι ότι η Γερμανία δεν έχει αναγκαστεί να επιλέξει. Μπορεί να συνεχίσει να μην κάνει τίποτα περισσότερο από το απολύτως απαραίτητο για να διατηρήσει το ευρώ. Αυτό είναι σαφώς η προτιμώμενη επιλογή της Μέρκελ, τουλάχιστον μέχρι μετά τις επόμενες εκλογές. Η Ευρώπη θα είναι σε απείρως καλύτερη κατάσταση αν η Γερμανία έκανε μια οριστική επιλογή μεταξύ ευρωομολόγων και εξόδου από την ευρωζώνη ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Πράγματι, ακόμα και η Γερμανία θα είναι σε καλύτερη θέση. Η κατάσταση επιδεινώνεται, και μακροπρόθεσμα, είναι βέβαιο ότι θα γίνει μη βιώσιμη. Μια άτακτη διάλυση ως αποτέλεσμα των αλληλοκατηγοριών και των οικονομικών αξιώσεων θα άφηναν την Ευρώπη σε χειρότερη κατάσταση από ότι ήταν όταν ξεκίνησε το τολμηρό πείραμα της ενοποίησης. Σίγουρα ούτε αυτό δεν είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας.

http://www.banksnews.gr/