Να θυμόμαστε τα γεγονότα για να κρίνουμε σωστά

Κωστής Βέρρος 

Φούντωσε και πάλι η δημόσια συζήτηση γύρω από την έρευνα που δημοσιεύει η έγκυρη Financial Times για τα όσα συνέβαιναν στις Βρυξέλλες και στις Κάννες αναφορικά με την βαθειά ελληνική κρίση δημόσιου ελλείμματος και δημόσιου χρέους.

Και μένει κανείς με ανοιχτό το στόμα ακούγοντας ορισμένους να εκφράζουν απόψεις, οι οποίες απηχούν καθαρά κομματικές τοποθετήσεις και όχι βεβαίως μια ψυχρή ανάλυση των δεδομένων αυτής της
πολύ σκληρής για την Ελλάδα και τους Έλληνες περιόδου, στη διάρκεια της οποίας ήμασταν δακτυλοδεικτούμενοι και πραγματικά ο αποδιοπομπαίος τράγος για τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Είναι πανθομολογούμενο και αποδεικνυόμενο από όλα τα στατιστικά στοιχεία ότι η Ελλάδα υπερδανειζόταν για να καλύψει τις τεράστιες δημόσιες δαπάνες της, που ήσαν κατά πολύ υψηλότερες από τα έσοδα, με αποτέλεσμα να διογκούνται συνεχώς το δημόσιο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος.

Και η κρίση ξέσπασε

Ήταν ηλίου φαεινότερον ότι η κρίση θα ξέσπαγε αργά ή γρήγορα, ήταν προ των πυλών. Και ξέσπασε!

Ο τότε Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, αφού προεκλογικά είχε αρκετές φορές διακηρύξει ότι "λεφτά υπάρχουν" ενώ ήταν γνώστης της κατάστασης και, όπως τον είχαν προειδοποιήσει έλληνες και ξένοι, μάλλον τα πράγματα ήσαν χειρότερα (όπως και απεδείχθη), δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε (λόγω των τεράστιων πιέσεων από μεγάλη μερίδα υπουργών και στελεχών τού ΠΑΣΟΚ) να πάρει αμέσως σκληρά δημοσιονομικά μέτρα.

Έτσι, μετά από παλινδρομήσεις ενός περίπου εξαμήνου φθάσαμε στο περίφημο διάγγελμα τού Καστελόριζου και την προσφυγή στην βοήθεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Βοήθεια, η οποία αποφασίσθηκε να μάς δοθεί με την εφαρμογή ενός πολύ σκληρού προγράμματος δημοσιονομικής λιτότητας.

Ίσως μέσα στην αγωνία της να σώσει την χώρα και να σωθεί και η ίδια, η κυβέρνηση Παπανδρέου και ειδικότερα ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου και ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου δεν διαπραγματεύθηκαν όσο σκληρά θα μπορούσαν και θα έπρεπε με αποτέλεσμα να δεχθούμε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής σε πάρα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Ένα πρόγραμμα, το οποίο, κατά την γνώμη έγκυρων οικονομολόγων, θα ήταν αδύνατο να εφαρμοσθεί χωρίς τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις.

Αλλά, ακόμη και αυτό το πρόγραμμα, η κυβέρνηση Παπανδρέου στάθηκε αδύνατο να το εφαρμόσει. Κι' αυτό, διότι επέλεξε, παρά το ότι ήταν σοσιαλιστική, τον εύκολο δρόμο αύξησης των εσόδων μέσω φορολογιών και χαρατσιών χωρίς να πειράξει σχεδόν καθόλου το σκέλος των δαπανών και να μην ασχοληθεί με το κεφάλαιο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Ως εκ τούτου, τα βάρη που επωμίσθηκαν οι φορολογούμενοι ήσαν τεράστια, ενώ θα μπορούσαν να είναι αρκετά πιο ελαφρά αν το πρόγραμμα είχε εφαρμοσθεί σφαιρικά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ τού Αλέξη Τσίπρα είχε ταχθεί αναφανδόν κατά τού Μνημονίου και των Δανειακών Συμβάσεων, χωρίς να ενδιαφέρεται να πει στους πολίτες με ποιον ακριβώς τρόπο πρότεινε να αντιμετωπισθεί η βαθειά κρίση χρέους και ο κίνδυνος να κλείσουν οι κρουνοί και αναγκαστικά να πτωχεύσει η χώρα.

Αντιθέτως, ο τότε Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Αντώνης Σαμαράς, παρά τα όσα λέγονται και γράφονται, δεν είχε απορρίψει στο σύνολό του το Μνημόνιο, όπως φάνηκε, άλλωστε στην Βουλή με την ψήφιση διαφόρων μεταρρυθμιστικών μέτρων.

Πολύς λόγος γινόταν και γίνεται γύρω από το Ζάππειο 1 και το Ζάππειο 2 και τις υποσχέσεις τού κ. Σαμαρά. Αν, όμως, ανατρέξει κάποιος στα όσα ακριβώς είχε πει τότε ο κ. Σαμαράς, θα διαπιστώσει ότι η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Το 2010, δύο μήνες μετά την προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης, ο σημερινός Πρωθυπουργός πρώτος είχε αναφερθεί στους λάθος πολλαπλασιαστές τού ΔΝΤ, μιλούσε για το ποιες δράσεις και πολιτικές θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνονται στο Μνημόνιο, έλεγε το τί θα έκανε ο ίδιος και καλούσε την τότε κυβέρνηση να ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση. Και έδινε έμφαση στο αναπτυξιακό σκέλος, το οποίο είχε παραμεληθεί εντελώς.

Την εποχή εκείνη θα μπορούσαμε να έχουμε πιέσει ή ίσως και να έχουμε εκβιάσει για καλύτερους όρους καθώς μία έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα σήμανε την αρχή της κατάρρευσης της ευρωζώνης, διότι το τεράστιο χρέος της Ιταλίας θα ήταν μάλλον το επόμενο που θα στόχευαν οι αγορές, ενώ η ΕΕ δεν είχε απολύτως κανέναν μηχανισμό αντιμετώπισης τής κρίσης.

Η δεύτερη Δανειακή Σύμβαση και οι Κάννες

Και φθάσαμε στο 2011 και στη δεύτερη Δανειακή Σύμβαση, ή αν θέλετε στην επικαιροποίηση της πρώτης.

Επιτρέψτε μου να γνωρίζω από πρώτο χέρι από την έδρα της ΕΕ, ότι το κλίμα στις Βρυξέλλες ήταν εντελώς αρνητικό κυρίως λόγω της αδυναμίας της κυβέρνησης Παπανδρέου να αρχίσει να εφαρμόζει αποφασιστικά το σκέλος της περικοπής των δαπανών και αυτό των απαραίτητων διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, που θα άρχιζαν να δίνουν φτερά στην οικονομία και ιδίως στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος και υπέφερε τα πάνδεινα.

Αν ανατρέξει κάποιος στην ανάγνωση των δηλώσεων όλων των ξένων ηγετών, αρχής γενομένης από τον Μπαρόζο μέχρι τον Γιουνκέρ, τον Σόϊμπλε και τη Μέρκελ, τον Ομπάμα και τον Πούτιν, θα διαπιστώσει πως οι συνεχείς παραινέσεις τους σχεδόν από την έναρξη της κρίσης αφορούσαν ακριβώς την αγωνία τους για τις μεταρρυθμίσεις. Κατανοούσαν, γνώριζαν και αναγνώριζαν τις τεράστιες θυσίες των πολιτών, ήξεραν ότι τέτοια μέτρα θα ήταν σχεδόν αδύνατο να τα δεχθούν ακόμη και οι δικοί τους λαοί, φοβόντουσαν μία πιθανή κατάρρευση της ευρωζώνης και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο πίεζαν συνεχώς για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.

Όπως είχαν τα πράγματα, ένα νέο πρόγραμμα στήριξης ήταν απαραίτητο. Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, φθάσαμε σε μία συμφωνία στις 27 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες για ένα πρόγραμμα ίσως ακόμη πιο σκληρό από το πρώτο διότι το ποσό της βοήθειας ήταν υψηλότερο και οι όροι για μεταρρυθμίσεις πιο απαιτητικοί, παρά το ότι ο χρόνος εφαρμογής του ήταν μεγαλύτερος.

Ο Γιώργος Παπανδρέου, πράγματι βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα εντελώς εχθρικό περιβάλλον, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα. Είναι γεγονός ότι πρέπει να θορυβήθηκε. Και μέσα στην απόγνωσή του ή και τον πανικό του πήρε την περίφημη απόφαση για το δημοψήφισμα, ξαφνιάζοντας τους πάντες. Χωρίς καν να σκεφθεί ότι μόλις προ ολίγου είχε συνυπογράψει μια συμφωνία με ηγέτες που κι' αυτοί είχαν να λογοδοτήσουν στα δικά τους Κοινοβούλια και τους λαούς τους.

Μία απόφαση, που εάν εφαρμοζόταν θα σήμαινε την καταστροφή όχι μόνον της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωζώνης και ίσως και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διότι είναι πέραν από βέβαιο ότι οι χρηματαγορές θα αντιδρούσαν για να προφυλάξουν τα συμφέροντά τους και τα επιτόκια θα έφθαναν σε δυσθεόρατα ύψη με αποτέλεσμα ακόμη και οι δανειστές μας να μην μπορούν να τα αντιμετωπίσουν, ενώ θα κινδύνευε η παγκόσμια οικονομία.

Αυτή ακριβώς ήταν η αιτία για την οποία έγιναν πυρ και μανία όχι μόνον ο Σαρκοζί και η Μέρκελ, αλλά όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Γι' αυτό και η Σύνοδος τού G20 στις Κάννες ασχολήθηκε και με την Ελλάδα. Και ήταν τουλάχιστον φυσικό οι Ευρωπαίοι, μέσω τού Προεδρεύοντος Σαρκοζί, να καλέσουν τον Γ. Παπανδρέου στις Κάννες για να δώσει εξηγήσεις.

Καλό είναι να θυμόμαστε

Ήταν μια απλή εξιστόρηση γεγονότων που καλό είναι να τα θυμάται κάποιος πριν ή κάνει κρίσεις, ή πάρει αποφάσεις.

Πρωτίστως καλό είναι να θυμούνται οι πολιτικοί τα γεγονότα και να μην τα διαστρεβλώνουν κατά το δοκούν.

Μία τακτική που εφαρμόζουν αρκετοί βουλευτές τού ΠΑΣΟΚ-ΕΛΙΑ, προσπαθώντας να καλύψουν τα δικά τους λάθη, ιδίως της πρώτης περιόδου, κατά την οποία η ατολμία και αδυναμία της κυβέρνησης Παπανδρέου να εφαρμόσει σφαιρικά το Μνημόνιο, οδήγησε στην ανελέητη φορολόγηση προς κάλυψη της διαφοράς δαπανών - εσόδων και, βεβαίως, στα δεινά τού ελληνικού λαού.

Μία τακτική, που εφαρμόζει κατά κόρον ο ΣΥΡΙΖΑ, τού οποίου ο Αλέξης Τσίπρας ευχαρίστως λησμονεί το τί έλεγε, το τί έκανε και, κυρίως, το τί δεν πρότεινε αποφεύγοντας να εκτεθεί και αρκούμενος στην καταγγελτική τακτική προς δελεασμό ευκόλως παραπλανούμενων πολιτών.

Όλοι κρίνονται από την Ιστορία. Οι πολιτικοί κρίνονται και από τους πολίτες. Αλλά οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν και να μην ξεχνούν τα γεγονότα (την ιστορία) ώστε να κρίνουν αντικειμενικά και προς όφελός τους.