Η ατροφική Ελιά και το θολό Ποτάμι…

 Σταύρος Λυγερός

Οι επικείμενες ευρωεκλογές βρίσκουν τον άλλοτε κεντροαριστερό πυλώνα του πολιτικού συστήματος όχι μόνο κατακερματισμένο, αλλά και αποδεκατισμένο. Η ταύτιση του ΠΑΣΟΚ με το Μνημόνιο και τη μονοδιάστατη λιτότητα, που συσσωρεύει οικονομικά και κοινωνικά ερείπια, το οδή­γησε στην εκλογική κατάρρευση και τώρα πλέον στα πρόθυρα της πολιτικής εξαφάνι­σης. Η Κεντροαριστερά δεν έπαψε να είναι ένας από τους δύο μεγάλους ιδεολογικοπο­λιτικούς χώρους. Απλώς οι κεντροαριστεροί ψηφοφόροι έπαψαν να θεωρούν το ΠΑΣΟΚ προνομιακό πολιτικοκομματικό εκφραστή τους, όπως
συνέβαινε καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Τα μικρομεσαία στρώματα τα οποία στή­ριζαν για δεκαετίες το ΠΑΣΟΚ συνεχίζουν να θεωρούν ότι ανήκουν στην Κεντροαριστερά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα επανακάμψουν στο ΠΑΣΟΚ. Όλα δείχνουν ότι έχουν πάρει οριστικό διαζύγιο, γεγονός που στερεί τη βάση ύπαρξης αυτού του κόμματος. Στη μεγάλη πλειονότητά τους έχουν πάει εκλο­γικοί πρόσφυγες στο κόμμα του Τσίπρα. Κάποιοι έδωσαν εκλογική υπόσταση στη ΔΗΜΑΡ, ενώ οι μνημονιακοί ψηφοφόροι της Κεντροαριστεράς ψηφίζουν Σαμαρά για να αποτρέψουν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Στο πάλαι ποτέ κραταιό Κίνημα παραμένουν κυρίως οι μεγάλης ηλικίας ψηφοφόροι, που χαρακτη­ρίζονται από μεγάλη αδράνεια στην εκλογι­κή συμπεριφορά τους.
Στην πραγματικότητα, το ΠΑΣΟΚ έχει υπο­βαθμιστεί από αυτοδύναμος πόλος σε φθίνουσα ενδιάμεση πολιτική δύναμη. Για την ακρίβεια, έχει υποβαθμιστεί σε δορυφόρο της ΝΔ, στο πλαίσιο της παράταξης του Μνημονίου που κυβερνά τον τόπο. Την κα­τεδάφιση του άλλοτε κραταιού Κινήματος δρομολόγησε και προχώρησε ο Γιώργος Παπανδρέου. Από την πλευρά του, ο Βενιζέλος δικαιωματικά διεκδικεί το ρόλο εκείνου που ολοκλήρωσε επιτυχώς την κατεδάφιση. Μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές προσω­πικότητες αλλά έχουν κοινό παρονομαστή το γεγονός ότι ανέτρεψαν τις σταθερές του βίου εκατομμυρίων Ελλήνων.
Διάσωση ή διάψευση;
Η ηθική, πολιτική και εκλογική εξουθένω­ση του ΠΑΣΟΚ υποχρέωσε τον Βενιζέλο να κρυφτεί κάτω από την ομπρέλα της Ελιάς. Ελπίζει ότι η έμμεση αλλαγή ονομασίας και η συνεργασία με ορισμένες προσωπικότη­τες του σημιτισμού θα τον διασώσουν. Οι δημοσκοπήσεις όμως δείχνουν ότι οι κάλ­πες θα τον διαψεύσουν. Δεν θα μπορούσε να συμβεί και διαφορετικά· η εκλογική μεταμφίεση του ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να ανατρέψει την πολιτική απαξίωσή του.
Πέρα από το σημιτικό γονίδιό της, η Ελιά είναι ανίκανη να ανασυγκροτήσει την Κε­ντροαριστερά επειδή παραμένει στο πλαί­σιο των μνημονιακών πολιτικών. Με άλλα λόγια, επιχειρεί να επανασυσπειρώσει τους πρώην «πράσινους» ψηφοφόρους ξανασερβίροντάς τους με πιο κομψό περιτύλιγ­μα την πολιτική που τους έδιωξε. Η ιδεολο­γικοπολιτική κατεύθυνση της Ελιάς έρχεται σε αντίθεση με τα «θέλω» της συντριπτικής πλειονότητας των κεντροαριστερών. Είναι λογικό, λοιπόν, που δεν τους συγκινεί και δεν τους επαναπροσελκύει.
Το εξόφθαλμο κενό πολιτικοκομματικής εκπροσώπησης της Κεντροαριστεράς θα καλυφθεί μόνο όταν εκφραστούν ιδεολο­γικοπολιτικά οι βασικές κοινωνικοοικονο­μικές ανάγκες της εκλογικής της βάσης. Η αναφορά στη Σοσιαλδημοκρατία δεν αρ­κεί. Η διεθνής κρίση, άλλωστε, διαλύει την ψευδαίσθηση ότι η παγκοσμιοποίηση είναι συμβατή με το παραδοσιακό σοσιαλδημο­κρατικό μοντέλο. Οι ευρωπαϊκές άρχουσες ελίτ προσπαθούν να επιβάλουν πολιτικές λιτότητας οι οποίες τείνουν να «κινεζοποιήσουν» την εργασία και να αποδομήσουν το κοινωνικό κράτος.
Οι σοσιαλδημοκράτες ως ένας από τους δύο πυλώνες των ευρωπαϊκών πολιτικών συστημάτων, διαχειρίζονται (στην καλύτε­ρη περίπτωση με μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία) τη μετάβαση. Έχουν, δηλαδή, υποκύψει στις νεοφιλελεύθερες επιταγές της παγκοσμιοποίησης. Η προσχώρησή τους αυτή όμως προοπτικά τους στερεί το λόγο ύπαρξής τους ως διακριτού ιδεολο­γικοπολιτικού ρεύματος. Όσο μπορούσαν (κυρίως με αύξηση του δημοσίου χρέους) να πατάνε σε δύο βάρκες κατάφερναν να διατηρούν αλώβητη την επιρροή τους στο εκλογικό σώμα. Η κρίση όμως συρρικνώνει τα περιθώρια και σταδιακά βγάζει στην επι­φάνεια την αντίφασή τους.
Το ΠΑΣΟΚ πνέει τα λοίσθια επειδή ταυτί­στηκε με την πολιτική που καταστρέφει την Ελλάδα. Η Ελιά, παρά την αρχική επικοινωνιακή στήριξή της από τα κατεστημένα ΜΜΕ, ξεφούσκωσε για τους λόγους που προαναφέραμε. Οι εγχώριες άρχουσες ελίτ όμως αποδεικνύεται ότι δεν το βάζουν κάτω. Έτσι μας προέκυψε το Ποτάμι. Μόλις ο Σταύρος Θεοδωράκης εξήγγειλε ότι ιδρύ­ει κόμμα, πριν καν ξεστομίσει μία πολιτική θέση και πριν καν παρουσιάσει κάποια ομά­δα στελεχών που θα τον πλαισιώνει, εκδη­λώθηκε ένα πρωτοφανές επικοινωνιακό τσουνάμι προβολής του νέου εγχειρήμα­τος. Υπενθυμίζουμε ότι τα τελευταία χρό­νια έχουν ιδρυθεί αρκετά κόμματα, αλλά τα κατεστημένα ΜΜΕ δεν φιλοξένησαν καν τη σχετική είδηση.
Μπορεί οι άρχουσες ελιτ και ειδικότερα τα ελεγχόμενα από αυτές κατεστημένα ΜΜΕ να έχουν μεταξύ τους αντιθέσεις αλλά στην περίπτωση Θεοδωράκη λει­τούργησαν με εντυπωσιακή ομοθυμία. Κοινός παρονομαστής η επιδίωξή τους να κόψουν ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ. Το Ποτά­μι είναι μια πολιτική κίνηση που κουβαλάει τα χαρακτηριστικά της τηλεοπτικής περσόνας του ιδρυτή της και όλα τα στοιχεία ενός μεταμοντέρνου πολιτικού lifestyle. Η Ελλάδα είναι μικρή και η ιστορία του καθενός γνωστή. Η αντισυστημικότητα του Θεοδωράκη εξαντλείται στο σακίδιο και στο μακό. Κατά τα άλλα, είναι κάτι περισ­σότερο από συστημικός.
Παγίδα
Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, ότι με τη βοήθεια των ΜΜΕ τα κόμματα έπεσαν στην παγίδα. Αντί να υπογραμμίσουν τους λό­γους οι οποίοι προκάλεσαν το επικοινωνιακό τσουνάμι και κυρίως αντί να υπογραμ­μίσουν το γεγονός ότι το Ποτάμι δεν έχει δοκιμαστεί στις κάλπες για να φανεί εάν έχει ανταπόκριση στην κοινωνία, μπήκαν σε συζητήσεις σχόλια και αναλύσεις για το εάν και πόσο θα κόψει ψήφους από το ένα ή το άλλο κόμμα.
Έτσι το Ποτάμι κέρδισε την πρώτη κρίσι­μη μάχη να υπάρξει στη δημόσια σφαίρα και να γίνει γνωστό στην κοινή γνώμη. Από κει και πέρα ήταν δεδομένο πως θα κατα­γραφόταν και στις δημοσκοπήσεις έστω κι αν δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε τα ποσοστά που ορισμένες του δίνουν. Το μόνο πρόβλημα για τους εμπνευστές της είναι ότι η κίνηση του Θεοδωράκη δείχνει να αντλεί περισσότερο από την Ελιά και τη ΔΗΜΑΡ και λιγότερο από τον ΣΥΡΙΖΑ. Παρ’ όλα αυτά, προς το παρόν έχουν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι.
ΕΠΙΚΑΙΡΑ