Ο Γιώργος πέρα από την πολιτική

Στέφανος Κασιμάτης

«Μην είσαι απόλυτος», μου έλεγαν όταν ήμουν μικρός, και εγώ θύμωνα. Εμαθα όμως με τα χρόνια να μην είμαι απόλυτος και, για τον λόγο αυτό, όταν σκέπτομαι την ανασύσταση της Κεντροαριστεράς θεωρώ βέβαιο ότι τουλάχιστον ορισμένα από τα υλικά που βρίσκει σήμερα κάποιος στις μάντρες κατεδαφίσεων θα χρησιμοποιηθούν στο εγχείρημα, εφόσον αντέχουν. Η ανασύσταση της αριστερής
πτέρυγας του λογικού, κέντρου, όπως προτιμώ να προσδιορίζω την Κεντροαριστερά, θα συμβεί εκ των πραγμάτων κάποτε. Παρθενογένεση στην κοινωνία και την πολιτική δεν υπάρχει· επομένως, κάποιοι από αυτούς που αγωνίζονται σήμερα να γαντζωθούν στις σωσίβιες λέμβους θα επιζήσουν. Ο Γιώργος Παπανδρέου, όμως, δεν πρόκειται να είναι ένας από αυτούς. Θα έχει τη μοίρα του Phlebas the Phoenician, της «Ερημης Χώρας» του Ελιοτ.
Διότι τι υπήρξε ο Γιώργος και ποιον ρόλο έπαιξε; Ως βασιλικός γόνος, ο Γιώργος προσωποποίησε την ενότητα των λαϊκιστών του ΠΑΣΟΚ με τους άλλους, που θα μπορούσαμε να τους πούμε «μεταρρυθμιστές», «εκσυγχρονιστές», «κεντροαριστερούς» ή δεν ξέρω πώς αλλιώς. Αυτή η ενότητα ήταν πάντα το ΠΑΣΟΚ και, υπό την ηγεσία του πρωτότοκου υιού του ιδρυτή του, η ενότητα λειτούργησε προς όφελος των λαϊκιστών του βαθέος ΠΑΣΟΚ. Ο Γιώργος ως προσωπικότητα δεν είχε το βάρος και τις δυνατότητες να δώσει πολιτική κατεύθυνση στο μείγμα, όπως ο πατέρας του ή ο Σημίτης. Του επιβλήθηκε το ΠΑΣΟΚ των Νεάντερταλ, δεν κατάφερε να συλλάβει τον χαρακτήρα της κρίσης, δεν κατάλαβε γρυ για την κατάσταση της οικονομίας και μόνο προς το τέλος άρχισε αμυδρά να διαισθάνεται κάτι. Το αποτέλεσμα της «τραλαλά» διακυβέρνησης που άσκησε ήταν η χρεοκοπία· και τη χρεοκοπία αυτή τη χρεώθηκε πολιτικά το ΠΑΣΟΚ, εξ ου και το οικτρό τέλος του.
Αν τα πράγματα είχαν έλθει διαφορετικά, αν το ΠΑΣΟΚ του λαϊκισμού είχε ναυαγήσει στα χέρια κάποιου άλλου καπετάνιου (γιατί όχι του Ευάγγελου, που τόσο πολύ αδημονούσε να πάρει το τιμόνι από το 2007), ίσως σήμερα ο Γιώργος να είχε κάποιο ρόλο. Ισως το στυλ μιας ανανέωσης με στοιχεία flower power, πιλάτες, new age, Ivy League κ.λπ. να σήμαινε κάτι. Τώρα όλα αυτά δεν είναι παρά ένας αξιοθρήνητος αναχρονισμός. Ο Γιώργος έγινε το σύμβολο της ανέμελης πορείας της χώρας προς τον γκρεμό. Δυστυχώς για τον ίδιον, έμεινε με τον μουτζούρη στο χέρι. Είτε του άξιζε αυτή η τύχη είτε όχι, δεν έχει σημασία. Μπορεί η μοίρα να τον αδίκησε ― το γεγονός, όμως, δεν αλλάζει. Υπό το πρίσμα αυτό και μέσα στο πλαίσιο των όσων κωμικοτραγικών συμβαίνουν στον εμφύλιο της Κεντροαριστεράς που μαίνεται, ο μόνος καλός οιωνός για το μέλλον του χώρου είναι ότι ο Γιώργος δεν συμμετέχει, ότι καταγγέλλει προσπάθειες και διεργασίες, ότι εντέλει υποστηρίζει ένα αυθύπαρκτο, στατικό και αναλλοίωτο στον χρόνο ΠΑΣΟΚ, το οποίο σήμερα δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο στα όνειρα όσων τους έχει ξεπεράσει η εποχή.
Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν σημαίνει επ’ ουδενί ότι ο Γιώργος στερείται μελλοντικού ρόλου. Εχει, κατ’ αρχάς, ένα ρόλο στην κοινωνική ζωή. Ανάλογο με εκείνον των μελών της βασιλικής οικογενείας της Ελλάδος, που ούτε χρησιμεύουν σε τίποτε ούτε ενοχλούν, αλλά απλώς υπάρχουν ως σημεία αναφοράς της κοσμικής ζωής. Αλλωστε δεν είναι τυχαίο, νομίζω, ότι πρίγκιπες πασοκικοί και πρίγκιπες βασιλικοί κατοικούν σήμερα στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο του Καστρίου. (Τα λεγόμενα «βασιλικά», για τους γνωρίζοντες...)
Επίσης, ο Γιώργος μπορεί να έχει έναν ρόλο διεθνή. Επί παραδείγματι, μόλις χθες πληροφορήθηκα ότι στην αχανή χώρα του Καναδά υπάρχει πόλη που λέγεται Σάρεϊ. Ως τώρα, παραδέχομαι ότι το μοναδικό Surrey που ήξερα ήταν στις Home Counties της Νοτιοανατολικής Αγγλίας. Ιδού όμως που υπάρχει και στον Καναδά. Πραγματοποιεί μάλιστα ετήσια «Περιφερειακή Οικονομική Σύνοδο Κορυφής»! Ομολογουμένως οι έννοιες περιφέρεια και κορυφή είναι κάπως αντιφατικές, αλλά δεν πειράζει. Ισως εξαιτίας αυτής της αντίφασης, στην τελευταία σύνοδο, προσκεκλημένος ήταν ο Γιώργος, μαζί με τον Εχούντ Μπάρακ του Ισραήλ και την πρώην πρωθυπουργό της Αυστραλίας Τζούλια Γκίλαρντ.
Τέλος, υπάρχει πεδίον δόξης για τον Γιώργο ως πρεσβευτή του αθλητικού πνεύματος! Για πολλά χρόνια ακόμη θα μπορεί να δοξάζει την Ελλάδα ως συμμετέχων σε διεθνείς Μαραθωνίους, αγώνες κανό για αθλητές τρίτης ηλικίας κ.λπ. Ενδεχομένως να ξαναπιάσει πάλι το γαϊτανάκι της Διεθνούς Ολυμπιακής Εκεχειρίας, που είχε αρκετή πλάκα, για να ξεχαστεί έτσι άδοξα. Πάντως, το μαγαζί που έστησε ο πατέρας του το έκλεισε...