Πολιτική Στάθμευσης Οχημάτων

Δημήτριος Ν. Τσαϊλάς 

Πόσο συχνά ακούμε τους πολίτες να διαμαρτύρονται για την πάρα πολύ πυκνή κίνηση στους αυτοκινητόδρομους και ότι δεν υπάρχουν αρκετοί χώροι στάθμευσης; Ο χώρος στάθμευσης σε μια πόλη όπως η Θεσσαλονίκη είναι ένας σπάνιος πόρος και, όπως κάθε ζωτικός αστικός χώρος, υπόκειται στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης. Όταν η τιμολόγηση στάθμευσης γίνεται με ορθολογικά κριτήρια, το κόστος στάθμευσης για τους οδηγούς και η

σχετική αξία των διαφορετικών χώρων, μπορεί να ενθαρρύνει την αποδοτικότερη χρήση της συνολικής  στάθμευσης.

Όταν η στάθμευση δεν τιμολογείται σωστά καταλήγουμε στην άναρχη και παράνομη στάθμευση. Δηλαδή  παρκάρισμα σε ζωτικούς χώρους για τους πεζούς, όταν θα μπορούσαν να σταθμεύσουν και να περπατήσουν από ένα λιγότερο ζωτικό χώρο πιο μακριά. Παρκάρισμα κατά τη διάρκεια ωρών αιχμής, όταν θα μπορούσαν να κινηθούν σε κάποια άλλη στιγμή της ημέρας. Προτίμηση του αυτοκίνητου αντί να μετακινηθούν με τα λεωφορεία, το περπάτημα ή την  ποδηλασία σε έναν προορισμό. Παρκάρισμα σε χώρους προορισμένους για τους πελάτες καταστημάτων. Περνούν το χρόνο τους ψάχνοντας για φθηνά ή δωρεάν πάρκινγκ, που σημαίνει σπατάλη καυσίμου, επιβάρυνση ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ηχορύπανσης καθώς και περιττής κυκλοφοριακής συμφόρησης.

Η μεταρρύθμιση για χρήση και ανάπτυξη των χώρων στάθμευσης πρέπει να είναι ουδέτερη από άποψη εσόδων ή αφιερωμένη σε ένα δημοφιλές έργο που θα ωφελεί όλη την πόλη. Όταν συζητάμε για αλλαγές στην πολιτική στάθμευσης κάποιοι θα αντιτείνουν ότι η επιβολή τελών στάθμευσης διαμορφώνει ένα “νέο φόρο”. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας να συμμετέχει η κοινότητα των πολιτών για να συζητήσουμε για το πώς μπορεί να ωφεληθεί ο πολίτης της Θεσσαλονίκης λαμβάνοντας υπ’ όψη παράγοντες όπως:

Αποτελεσματικό κόστος στάθμευσης

Σε μια πόλη όπου δεν ισχύουν κανόνες στάθμευσης, οι πολίτες συχνά ξεχνούν ότι η στάθμευση κοστίζει χρήματα. Συνήθως πολλά χρήματα. Γι’ αυτό τα κτίρια στάθμευσης δεν είναι συνήθως ο πιο αποδοτικός τρόπος για να λύσει ένα πρόβλημα. Πριν από την κατασκευή νέων πάρκινγκ, πρέπει να εξετάσουμε αν υπάρχουν φθηνότεροι τρόποι για να ελευθερώσουμε χώρους στάθμευσης: 

Βήμα πρώτο: Η ορθή τιμολόγηση ενθαρρύνει τους πολίτες να χρησιμοποιούν αυτούς τους χώρους στάθμευσης. 

Βήμα δεύτερο: Η παροχή και ενθάρρυνση σε άλλες επιλογές μεταφοράς Σε σύγκριση με το κόστος του κτιρίου στάθμευσης, τις πολιτικές και τα έργα να είναι ελκυστική η μεταφορά με τα πόδια, την ποδηλασία και τα λεωφορεία. Άρα απαιτούνται υποδομές για ποδήλατο: ριγέ ποδηλατοδρόμοι και πάρκινγκ για ποδήλατα. Βελτιωμένο περιβάλλον πεζών: Ένα καλό περιβάλλον βοηθά στο περπάτημα σε σχέση με τους άλλους τρόπους μεταφοράς. Καλύτερη υπηρεσία μέσων μαζικής μεταφοράς.

Δικαιοσύνη στο σύστημα στάθμευσης

Οι πολιτικές στάθμευσης θα πρέπει να προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα επιλογών για τους χρήστες, έτσι ώστε να μπορούν να κάνουν την καλύτερη επιλογή για να ταιριάζει στην περίπτωσή τους. Το δωρεάν πάρκινγκ “τιμωρεί” τους πολίτες που δεν οδηγούν ΙΧ, με την αύξηση του κόστους των αγαθών και των υπηρεσιών που δεν χρησιμοποιούμε. Για παράδειγμα, ο δωρεάν χώρος υπολογίζεται μέσα στο κόστος των προϊόντων, τη στέγαση και τους φόρους. Το δικαιότερο πράγμα είναι να απαιτήσουμε από τους πολίτες να πληρώνουν για αυτά που χρησιμοποιούν. 

Ας δούμε προσεκτικά τις μορφές μεταφοράς των πολιτών στην πόλη μας. Οι χαμηλό-συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι με χαμηλό εισόδημα προτιμούν πρωτίστως το περπάτημα, την ποδηλασία, και τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να κινηθούν. Τούτου λεχθέντος, είναι σημαντικό να επιβαρύνονται οικονομικά όσοι κάνουν χρήση του ΙΧ οχήματος. Σε γενικές γραμμές όμως θα πρέπει να υπάρχει οικονομικός χώρος στάθμευσης σε απόσταση δέκα λεπτών από τους βασικούς προορισμούς. 

Εύκολο στη διαχείριση

Κατά την εφαρμογή εργαλείων διαχείρισης στάθμευσης, είναι σημαντικό να επινοήσουμε προγράμματα και πολιτικές που είναι εύκολο να διαχειριστούμε. Οι επιλογές για τη διαχείριση στάθμευσης περιλαμβάνουν την έκδοση αδειών στους μόνιμους κατοίκους, τον καθορισμό χρονικών ορίων για την πληρότητα και την τιμή του χώρου στάθμευσης με την ώρα, ημέρα, μήνα ή έτος. Η έκδοση αδειών απαιτούν τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, λαμβάνοντας υπ’ όψη την εξέταση των αιτήσεων και την απάντηση σε αιτήματα για εξαιρέσεις. Τα όρια και οι τιμές απαιτούν έλεγχο για να διαπιστώνουμε αν κάποιος έχει πληρώσει για το χώρο και την τυχούσα υπέρβαση της επιτρεπόμενης διαμονής του. Οι πιο απλές λύσεις απαιτούν το λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό εποπτείας και αστυνόμευσης. 

Οικολογικό

Το ζητούμενο στις πολιτικές στάθμευσης εντάσσεται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου συστήματος μεταφοράς. Γι’ αυτό οι πολιτικές στάθμευσης ενθαρρύνουν τη χρήση των αειφόρων τρόπων μεταφοράς, με σκοπό, να μειώσουμε την κίνηση για ανεύρεση χώρου στάθμευσης και παράλληλα την ποσότητα του καυσαερίου. Με την ενθάρρυνση βιώσιμων και αειφόρων πολιτικών μεταφορών, θα μειωθούν επίσης και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Πολιτική Νικητής

Μήπως η πολιτική στάθμευσης της πόλης μας ενεργοποιήσει τους πολίτες και επιτύχει τους στόχους από την εφαρμογή της; Οι πολίτες καταλαβαίνουν ότι ο χώρος στάθμευσης είναι ένας περιορισμένος πόρος και είναι πρόθυμοι να προβούν σε αλλαγές όταν διαπιστώσουν πώς από τις αλλαγές μπορεί να επωφεληθούν προσωπικά και η κοινωνία ως σύνολο. 

Οι χώροι ελεγχόμενης στάθμευσης μπορούν να συγκεντρώσουν χρήματα για έργα. Σκεφτείτε πόσα πραγματικά έργα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα έσοδα ελεγχόμενης στάθμευσης και με αυτόν τον τρόπο να ενεργοποιήσει τους πολίτες να στηρίξουν τη μεταρρύθμιση των πάρκινγκ. 

Συμπεράσματα

Όταν η τιμολόγηση των πάρκινγκ γίνεται με βάση τους παραπάνω στόχους διαπιστώνουμε μια σειρά από ευκαιρίες και προκλήσεις. Η τιμολόγηση ελεγχόμενης στάθμευσης πρέπει να είναι ορθολογιστική, βιώσιμη και αποδοτική. Τα κρίσιμα θέματα είναι η αμεροληψία και η πολιτική αποδοχή. 

 Πρώτον, αν η επιβολή της τιμής στάθμευσης γίνεται ένα μέσο για να αυξήσει απλώς τα χρήματα στο ταμείο της πόλης, αμέσως (και δικαίως) θα θεωρηθεί ως ένας νέος φόρος. Η τιμολόγηση στάθμευσης πρωτίστως πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τη διαχείριση της προσφοράς στάθμευσης. Σε αυτή την περίπτωση, η τιμολόγηση απαιτείται να οριστεί έτσι ώστε να υπάρχει διαθεσιμότητα στάθμευσης για την κάλυψη της ζήτησης. Με άλλα λόγια, τουλάχιστον το 15% των χώρων θα πρέπει να είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή. 

Δεύτερον, όταν οι τιμές στάθμευσης ανεβαίνουν, τα έσοδα που προκύπτουν από την αύξηση των συντελεστών θα πρέπει να δοθούν πίσω στους πολίτες, έτσι ώστε να είναι πιο πρόθυμοι να πληρώσουν για τη στάθμευση. Η συνολική δημοσιονομική επίπτωση της μεταβολής των πολιτικών στάθμευσης πρέπει να ποσοτικοποιηθεί και να σταθμίζει τα οφέλη για την κοινωνία.