Δίνουν μάχες του προηγούμενου πολέμου

Του Στέφανου Κασιμάτη 

Μία μεγάλη αλήθεια από τον Ευάγγελο τον Βενιζέλο - ή, σωστότερα, μία ακόμη μεγάλη αλήθεια από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, χαρακτήρισε την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ «εγγυητή της πορείας της χώρας». Και είχε δίκιο, οι πρόσφατες εξελίξεις με την υπόθεση του εισιτηρίου των 25 ευρώ για την εισαγωγή στα νοσοκομεία το απέδειξαν. Είναι κρίμα όμως που ο αντιπρόεδρος δεν διευκρινίζει προς ποια
κατεύθυνση είναι η πορεία της χώρας, την οποία εγγυάται η Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ - γιατί εκεί είναι όλο το ζήτημα.

Η κατάργηση του εισιτηρίου ήταν μια σοβαρή ήττα της κυβέρνησης· και τούτο ισχύει, νομίζω, ανεξαρτήτως της εξεύρεσης δημοσιονομικού ισοδύναμου, μέσω της αύξησης της τιμής των τσιγάρων. Διότι η ουσία της υπόθεσης δεν ήταν τα έσοδα των 40 εκατομμυρίων ετησίως, που υπολόγιζε η κυβέρνηση· η ουσία ήταν η μεταρρυθμιστική σημασία του μέτρου. Δεν είναι μόνο ότι η καθιέρωση εισιτηρίου θα επέφερε την μείωση των εικονικών εισαγωγών στα νοσοκομεία. Ούτε ότι το μέτρο εφαρμόζεται ήδη σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία και Κύπρο). Κυρίως ήταν ότι επρόκειτο για εκείνο το είδος του μέτρου που είναι απαραίτητο αν θέλουμε κάποτε να αλλάξει η νοοτροπία μας απέναντι στο δημόσιο σύστημα υγείας και να καταλάβουμε ότι Δημόσιο δεν σημαίνει τζάμπα.

Δεν είναι απλώς συμπτωματικό ότι οι υπηρεσίες που έχουν απαξιωθεί στη σύγχρονη Ελλάδα είναι εκείνες που παρέχονται εντελώς δωρεάν. Δείτε, π.χ., την κατάσταση των κτιριακών εγκαταστάσεων στη δημόσια εκπαίδευση Παιδείας και τον ανύπαρκτο σεβασμό των μαθητών για τα δωρεάν βιβλία. Είναι επόμενο, διότι το δωρεάν δεν το σέβεται κανείς και ειδικά σε αυτή τη χώρα, όπου οι περισσότεροί μας αντιμετωπίζουμε το κράτος όπως περίπου τα κακομαθημένα παιδιά αντιμετωπίζουν τον πατέρα τους, που οφείλει μεν να τους εξασφαλίζει το περιλάλητο «δικαίωμα στο όνειρο», αλλά ούτε που νοιάζονται πώς βρίσκει τα λεφτά.

Αυτή η τέλεια αποσύνδεση κοινωνικού κράτους και ατομικής ευθύνης ευθύνεται σε μέγιστο βαθμό για το διοικητικό χάλι που είχαν τα νοσοκομεία μέχρι πρότινος. Ποιος νοιαζόταν αν τα διοικούσαν ανίκανοι και διεφθαρμένοι κομματικοί; Αν οι διοικήσεις τους ξόδευαν χωρίς να μετρούν τι ξοδεύουν; Αν δεν κατήρτιζαν έστω και στοιχειώδεις ισολογισμούς; Υπήρχε το απρόσωπο κράτος-πατερούλης και η δουλειά του ήταν να φροντίζει ώστε τα νοσοκομεία να μας παρέχουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν. Χωρίς την αίσθηση της ατομικής συμμετοχής, γιατί να αισθάνεσαι και ευθύνη για την κατάσταση του συστήματος; Απλώς απαιτείς περισσότερους πόρους για την Υγεία, την Παιδεία κ.ο.κ. Ετσι δημιουργήθηκαν τα ελλείμματα. Τα επέτρεψε η θεσμοθετημένη ανευθυνότητα του δωρεάν - αυτή που τώρα νομίζει ότι λυτρώνεται από την ανοησία της ωρυόμενη «φέρτε πίσω τα κλεμμένα».

Για τον λόγο αυτόν θα συνιστούσε πραγματική μεταρρύθμιση η θέσπιση του εισιτηρίου, την οποία ακύρωσε η Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ. Κατά πληροφορίες, ο ίδιος ο Βενιζέλος ήταν υπέρ του μέτρου, όπως ήταν και ο σύμβουλός του για θέματα του τομέα Υγείας. Του επιβλήθηκε όμως -επιβλήθηκε στην κυβέρνηση εν τέλει- η πίεση των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, παρότι το μέτρο είχε ψηφισθεί το 2012 και τυπικά είναι νόμος του κράτους. Βέβαια, δεν εκπλήσσεται κανείς με τη στάση τους - ΠΑΣΟΚ είναι οι άνθρωποι, ούτε μπορούν ούτε και καταλαβαίνουν οτιδήποτε βρίσκεται έξω από την εποχή που τους δημιούργησε πολιτικά. Νομίζουν ότι ρίχνοντας ματιές προς τα πίσω θα διασωθούν. Το ίδιο νόμιζε και η γυναίκα του Λωτ.

Επομένως, είχε δίκιο ο Βενιζέλος. Πράγματι η Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ εγγυάται την πορεία της χώρας. Προς τα πού όμως; Μα προς τη δόξα του νέου, κόκκινου ΠΑΣΟΚ. Οι βουλευτές φαντάζονται ότι με παρόμοιες παρεμβάσεις, δήθεν υπέρ των αδυνάμων, συντηρούν τις ελπίδες του φθίνοντος πράσινου ΠΑΣΟΚ, ενώ αυτό που συμβαίνει είναι ότι θυσιάζονται για τον ΣΥΡΙΖΑ που μεταλλάσσεται σε νέα εκδοχή του ΠΑΣΟΚ. (Υπό την έννοια αυτή, της αέναης συνέχειας του ΠΑΣΟΚ με χρωματικές μόνον παραλλαγές, η στάση τους είναι στην πραγματικότητα αυτοθυσία. Αλλά ούτε αυτό το συλλαμβάνει η φαντασία τους).

Το σοβαρότερο είναι ότι η υπόθεση μας αποκαλύπτει τα αντικειμενικά όρια δράσης της σημερινής κυβέρνησης - την κόκκινη γραμμή της, θα μπορούσα να πω, αν είχα διάθεση ειρωνείας. Ναι, είναι αλήθεια ότι αγωνίζεται η κυβέρνηση να σώσει το σύστημα, όχι όμως να το αλλάξει. Κάτι τέτοιο είναι πέραν των δυνατοτήτων της. Δίνει μια μάχη που ανήκει σε προηγούμενο πόλεμο, της εποχής εκείνης που δίνονταν λύσεις στα προβλήματα με εσωτερικές διευθετήσεις και ανακατατάξεις στις δομές του συστήματος. Ο σημερινός πόλεμος γίνεται όμως για τις μεταρρυθμίσεις και -λυπάμαι αν σας στενοχωρώ- έχει ήδη χαθεί. Οπότε οι καπνιστές μη νομίζετε ότι ξεμπερδέψατε τόσο εύκολα με το πεντάλεπτο στα τσιγάρα. Η τιμή τους θα ανεβαίνει ολοένα, διότι από εδώ και στο εξής άνοιξε η όρεξη της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ...