Στη στροφή του διαβόλου

Νομίζει κανείς ότι, μπορεί να διορθώσει τα σφάλματα του παρελθόντος, εφαρμόζοντας την ακριβώς αντίθετη στρατηγική – βάζοντας δηλαδή την «όπισθεν» σε ένα αυτοκίνητο, το οποίο βρίσκεται σε μία απότομη, γλιστερή κατηφόρα…

Όπως είχαμε προβλέψει μερικά χρόνια πριν (Στασιμοπληθωρισμός, η απόλυτη συνταγή χρεοκοπίας) οι Η.Π.Α., έχοντας βιώσει τα καταστροφικά αποτελέσματα της ύφεσης και του αποπληθωρισμού τη δεκαετία του 1930,

παίρνουν μέτρα (QE) τα οποία πιθανότατα θα τις οδηγήσουν στο ακριβώς αντίθετο – στον υπερβολικό πληθωρισμό.

Από την άλλη πλευρά η Ευρωζώνη, «χειραγωγούμενη» από τη Γερμανία, η οποία έχει βιώσει δύο φορές τον προηγούμενο αιώνα τον υπερβολικό πληθωρισμό (1923, 1948), με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσει, επιβάλλει στον εαυτό της, καθώς επίσης στους υπόλοιπους μέτρα, τα οποία προκαλούν ύφεση και αποπληθωρισμό.

Ακόμη δε και σήμερα, όπου ο πληθωρισμός έχει φτάσει στο 0,7% (διάγραμμα), οι Γερμανοί φοβούνται την απώλεια της αξίας των χρημάτων τους.

Όπως λέγεται τώρα χαρακτηριστικά, εάν υπήρχε ένας κατάλογος προτεραιοτήτων (hit list) με τους φόβους των Γερμανών, ο πληθωρισμός θα ήταν στην κορυφή του – με μεγάλη απόσταση από τον επόμενο. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, το 61% φοβάται τυχόν μεγάλη αύξηση των τιμών, το 55% την οικονομική αδυναμία να ανταπεξέλθει με τη σύνταξη, όταν γεράσει, ενώ το 49% τις βαριές ασθένειες.

Ξεχνούν βέβαια ότι οι πληθωρισμοί, τους οποίους βίωσαν, είχαν προέλθει από τους δύο παγκοσμίους πολέμους – οι οποίοι έπρεπε να χρηματοδοτηθούν με την εκτύπωση χρημάτων, ενώ παράλληλα κατέρρεε η προσφορά προϊόντων. Σε κάθε περίπτωση, οι Γερμανοί είναι τόσο φοβισμένοι από το γεγονός αυτό, ώστε δεν συνειδητοποιούν πως σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο – πόσο μάλλον ότι ο αποπληθωρισμός είναι κατά πολύ πιο επικίνδυνος από τον πληθωρισμό.

Ειδικότερα, όταν μειώνονται οι τιμές, οι καταναλωτές είναι αρχικά ευτυχείς – αφού μπορούν να αγοράζουν τα προϊόντα φθηνότερα. Δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει συνήθως με τα βασικά είδη διατροφής, όπως στο παράδειγμα της Ελλάδας σήμερα – όπου ο αποπληθωρισμός αγγίζει ήδη το -2%, ενώ οι τιμές των τροφίμων παραμένουν υψηλές, σε αντίθεση με τα είδη ρουχισμού, υπόδησης κλπ.

Στην πραγματικότητα λοιπόν, τα ακριβά προϊόντα φθηναίνουν, τα φθηνά είδη πρώτης ανάγκης παραμένουν ως έχουν, ενώ οι αγοραστική δύναμη των αδύναμων καταναλωτών περιορίζεται, λόγω της μείωσης των μισθών και της ανεργίας – οπότε οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι.

Εάν δε αυξάνονται οι φόροι, όπως στην πατρίδα μας σήμερα, με αποτέλεσμα να κλιμακώνονται οι τιμές ορισμένων βασικών προϊόντων (ηλεκτρικό, πετρέλαιο κλπ.) λόγω της υψηλής φορολόγησης, η κατάρρευση της οικονομίας είναι τρομακτική.

Περαιτέρω, στο θέμα του αποπληθωρισμού,  η πτώση των τιμών προκαλεί πτώση των επιχειρηματικών κερδών, οπότε πολλές εταιρείες δεν είναι πρόθυμες να επενδύσουν – με αποτέλεσμα να μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης, να αυξάνεται η ανεργία, να επιδεινώνεται εξ αυτής η ύφεση, να καταρρέουν τα έσοδα των κρατών, να αυξάνονται τα χρέη του δημοσίου, καθώς επίσης των ιδιωτών κοκ.

Συνεχίζοντας, αυτός που θα ήθελε να διαπιστώσει τα αποτελέσματα του αποπληθωρισμού, θα έπρεπε να μελετήσει την εποχή μεταξύ των ετών 1873 και 1896, ειδικά στη Γερμανία – γνωστή στην ιστορία ως εποχή του αποπληθωρισμού (deflation or depression), η οποία ξεκίνησε με μία παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που έπληξε κυρίως τη Γερμανία.

Η αιτία ήταν η ίδρυση της γερμανικής βασιλικής αυτοκρατορίας το 1871, με αποτέλεσμα η εξ αυτής ευφορία να οδηγήσει σε πλήθος κερδοσκοπικές κινήσεις – αφού μεταξύ των ετών 1871 και 1873 ιδρύθηκαν πάνω από 900 καινούργιες ανώνυμες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων 100 τραπεζών.

Το κραχ που ακολούθησε το 1873 οδήγησε πολλές από αυτές στη χρεοκοπία – όπου η χρηματιστηριακή αξία των 444 εισηγμένων επιχειρήσεων, από 4,53 δις μάρκα το 1872 μειώθηκε στα 2,44 δις. Οι τιμές των προϊόντων έπεσαν κατά 38%, οι μισθοί κατά 50%, η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη, ενώ 1,8 εκ. Γερμανοί αναγκάσθηκαν να μεταναστεύσουν στις Η.Π.Α.

Το πόσο επικίνδυνος είναι ο αποπληθωρισμός φαίνεται κυρίως στην πολιτική ζωή μίας χώρας – όπου στη Γερμανία, τη συγκεκριμένη εποχή, εντάθηκε ο εθνικισμός, ο ρατσιστικός αντισημιτισμός, ο «μιλιταρισμός», καθώς επίσης ο παγκόσμιος αγώνας δρόμου για την απόκτηση αποικιών. Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν αργότερα τους δύο παγκοσμίους πολέμους και το ολοκαύτωμα – με την ιστορία σήμερα να επαναλαμβάνεται, αφού η Γερμανία επιδιώκει τη δημιουργία αποικιών στον ευρωπαϊκό νότο, με πρώτη από όλες την Ελλάδα.

Συμπέρασμα

Ένα κράτος οφείλει να ενεργήσει όσο καλύτερα μπορεί, για να αποφύγει τον αποπληθωρισμό – γεγονός που δυστυχώς δεν συμβαίνει στην Ευρώπη, επειδή η Γερμανία επιβάλλει τη μείωση των μισθών και των τιμών, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Έτσι οδηγούνται όλες οι χώρες στην παγίδα, αφού οι πιστώσεις γίνονται ακριβές και η ανάπτυξη επιβραδύνεται.

Ειδικότερα, με μία πρώτη ματιά, φαίνεται λογική η μείωση των μισθών και των τιμών κυρίως στον ευρωπαϊκό νότο – αφού αυξανόταν με ρυθμό μεγαλύτερο της παραγωγικότητας, έως το 2008. Η υπόθεση αυτή είναι όμως λανθασμένη – επειδή ξεκινάει από ένα «κρίσιμο λάθος», σύμφωνα με το οποίο το παρελθόν και το μέλλον συμπεριφέρνονται συμμετρικά μεταξύ τους. Ουσιαστικά λοιπόν νομίζει κανείς ότι, μπορεί να διορθώσει τα σφάλματα του βάζοντας την «όπισθεν» σε ένα αυτοκίνητο, το οποίο βρίσκεται πια σε μία απότομη κατηφόρα, πλησιάζοντας σε μία επικίνδυνη «στροφή του διαβόλου».

Ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο – πόσο μάλλον όταν οι συμπεριφορές των ανθρώπων, σε ένα τέτοιο σύστημα. προσδιορίζονται κυρίως από τις μελλοντικές τους προσμονές. Επομένως, εάν οι επιχειρήσεις προβλέπουν πτώση των τιμών, δεν προσλαμβάνουν και δεν επενδύουν – ενώ οι καταναλωτές δεν αγοράζουν τίποτα περισσότερο, από τα απολύτως απαραίτητα, με αναπόφευκτο αποτέλεσμα να καταρρέει η οικονομία.

Η ιδανική λύση σε μία ενωμένη Ευρωζώνη θα ήταν προφανώς η αύξηση των μισθών των πλεονασματικών χωρών (Γερμανία, Ολλανδία κλπ.), έτσι ώστε να αναπτυχθεί η εσωτερική αγορά τους – κυρίως με την κατανάλωση εισαγομένων προϊόντων από τις ελλειμματικές χώρες, οπότε θα αυξανόταν οι εξαγωγές τους, ενώ θα περιορίζονταν τα ελλείμματα και τα χρέη τους.

Εν τούτοις, δεν φαίνεται δυστυχώς μία τέτοια πρόθεση στον ορίζοντα – οπότε, ο πιθανολογούμενος αποπληθωρισμός θα οδηγήσει την Ευρώπη στα όρια της, εάν όχι στην ανεξέλεγκτη διάλυση.

Εκτός αυτού, θα προκαλέσει εκείνες τις τρομακτικές πολιτικές εξελίξεις, τις οποίες έχουμε βιώσει συχνά στο παρελθόν: οδηγώντας την ήπειρο μας στον εθνικισμό, στο μιλιταρισμό, στο ρατσισμό, στο φασισμό, στις διακρατικές αντιπαλότητες και στους εσωτερικούς εμφυλίους πολέμους πολλαπλών μετώπων.

http://www.sofokleous10.gr