Ζήτημα τιμής

Του Στέφανου Κασιμάτη

«If you’ve got it, flaunt it», που λένε οι Αμερικανοί· δηλαδή, αν το ’χεις, να το μοστράρεις. Ο σοφός λαός κάποιες φορές έχει δίκιο ―και δεν είναι απαραίτητο να πρόκειται για τον «εξυπνότερο του κόσμου»· καμιά φορά και οι υποδεέστεροι, εν προκειμένω ο αμερικανικός, τα καταφέρνουν. Τη «μόστρα», από κάθε πλευρά του θέματος, αφορούσε η σύντομη ενδοκυβερνητική αψιμαχία για τη συμμετοχή ή όχι αρμάτων μάχης στη φετινή παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη. Ασφαλής διάγνωση
―εμπιστευθείτε με. Το εγγυάται και μόνον η ανάμειξη στην υπόθεση του Δ. Λ. κ.λπ. Αβραμόπουλου: του πολιτικού που έχει αναγάγει σε τέχνη την ικανότητα να αποφεύγει τη φθορά της πραγματικής πολιτικής. «Οι ελαφροί ας τον λέγουν ελαφρό», για να παραφράσουμε τον ποιητή, εκείνος όμως ξέρει ότι η ελαφρότητα μπορεί να γίνει και προσόν όταν συναντήσει τον κατάλληλο άνεμο που θα τον ανεβάσει ακόμη πιο ψηλά.

Από τη μια πλευρά, της σύγκρουσης των προσωπικοτήτων, το θέμα εντάσσεται στη διασκεδαστική διαμάχη, που ξεκίνησε από τον ανασχηματισμό και έπειτα, μεταξύ Αβραμόπουλου και Βενιζέλου. Φαίνεται ότι ο πρώτος ακόμη δεν έχει συγχωρήσει στον δεύτερο ότι του πήρε τη θέση του υπουργού Εξωτερικών στον τελευταίο ανασχηματισμό. Ακολούθησε, ίσως θυμάστε, η τροπολογία για το δικαίωμα χρήσης του πρωθυπουργικού αεροσκάφους και από τον υπουργό Εθνικής Αμύνης, την οποία ο Αβραμόπουλος πήγε να προωθήσει καλυπτόμενος πίσω από τον όγκο του Βενιζέλου, αλλά ο τελευταίος δεν δίστασε ούτε μια στιγμή να τον εκθέσει. Επειτα από λίγο καιρό, ο θιγείς ανταπέδωσε παρεμβαίνοντας (θεσμικά, μέσω του αρμόδιου Επιτελείου της Αεροπορίας) ώστε να μην ικανοποιηθεί το αίτημα του Βενιζέλου να τον παραλάβει από τη Σκιάθο το πρωθυπουργικό αεροσκάφος για να τον μεταφέρει στις Βρυξέλλες. Ο τσακωμός για τα τανκς, τώρα, ήταν το τελευταίο επεισόδιο στις διακυμάνσεις αυτής της ωραίας φιλίας. Τι καλύτερο βάλσαμο για τον πληγωμένο εγωισμό ενός Αβραμόπουλου από τον βρυχηθμό των αρμάτων στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης, δηλαδή μέσα στο γήπεδο του σημερινού προέδρου του ΠΑΣΟΚ, όταν μάλιστα ήταν ο Βενιζέλος εκείνος που έπαυσε τη συμμετοχή τους για οικονομικούς λόγους; Πιο απολαυστικό και χορταστικό, θα τολμούσα να πω, κι από ένα πραγματικό χαστούκι...

Από την άλλη πλευρά, της ουσίας, το θέμα είναι εξίσου ρηχό με την υπουργική τιτανομαχία. Θέλω να πιστεύω ότι τα σύγχρονα άρματα μάχης σε κάτι χρειάζονται. Αλλά τουλάχιστον η σκανδαλώδης ιστορία των Leopard μας προκαλεί να το αμφισβητούμε αυτό. Διότι αφού δεν ντρεπόμασταν να τα έχουμε (και να τα μοστράρουμε στις παρελάσεις) επί μία ολόκληρη δεκαετία χωρίς πυρομαχικά, μπορούμε να αμφιβάλλουμε, νομίζω, ακόμη και γι’ αυτή την αποτρεπτική αξία τους. Θυμίζουν το βραδινό ένδυμα (dinner jacket) που αγοράσαμε επάνω στον παροξυσμό της αστακομακαρονάδας και δεν προλάβαμε να το φορέσουμε ποτέ. Μόνο το βλέπουμε κάθε φορά που καθαρίζουμε την ντουλάπα και μας μαστιγώνουν οι τύψεις για το πώς σκορπούσαμε τα λεφτά όταν υπήρχαν.

Αφού, λοιπόν, τα έχουμε που τα έχουμε, γιατί να μην τα χρησιμοποιήσουμε έστω για «μόστρα»; Προφανώς, διότι η κίνησή τους κοστίζει ακριβά ―γι’ αυτό, άλλωστε, είχε παυθεί η συμμετοχή τους. Εδώ ακριβώς η πλοκή παίρνει μια ενδιαφέρουσα τροπή και το θέμα ξαφνικά αποκτά το βάθος που του έλειπε ―έστω και αν είναι το βάθος της κωμωδίας. Διότι η συμμετοχή των αρμάτων στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου θα καταστεί εφικτή χάρη στην ευγενική (και, ασφαλώς, πατριωτική) χορηγία επιχειρηματία, ο οποίος προσφέρει τα καύσιμα! Ετσι ο Μεγαλοπρεπής μπόρεσε να προσθέσει στη σύγχρονη γραμματεία ακόμη μία επιγραμματική ρήση, που κάποτε -είμαι βέβαιος- θα βρει τον δρόμο της προς την αιωνιότητα ως θέμα έκθεσης στις πανελλήνιες: «Οι στρατιωτικές παρελάσεις», είπε, «θα γίνονται με δόξα και τιμή και όχι μίζερα». Η τιμή, ως γνωστόν, πολύ συχνά αποδεικνύεται ζήτημα τιμής. Των καυσίμων, έστω...

Ας μην κοροϊδεύουμε, λοιπόν, τον βουλευτή Ταμήλο, που, αναφερόμενος σε ένα διαφορετικό ζήτημα, ζήτησε να αλλάξει η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, για να μπορεί και πάλι να εμφανίζεται άφοβα στα καφενεία των Τρικάλων. Παρά τις διαφορές κατά το ύφος και το επίπεδο, επί της ουσίας ο Ταμήλος είπε το ίδιο με τον Μεγαλοπρεπή. Σύμβολο είναι ο ρόλος του Ταμήλου, είτε στη Βουλή είτε ως λεβεντιά καμαρωτή περιφερόμενη στα καφενεία, σύμβολο είναι και τα άρματα. Η ουσία της πολιτικής στην Ελλάδα είναι τα σύμβολα. Να δούμε αν κάποτε θα προχωρήσουμε και πέρα από αυτά, ώστε, λ.χ., να νιώθουμε την τιμή όχι τόσο στις παρελάσεις όσο στη δυνατότητα της Πολεμικής Αεροπορίας να τηρεί τα νατοϊκά standards εκπαίδευσης των πιλότων της και όχι να υπολείπεται, λόγω έλλειψης καυσίμων...