Κλιμάκωση στη Συρία από Ανθρώπινο Λάθος

                                                                      Δημ. Ν. Τσαϊλάς

Ενώ ο κόσμος βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι και παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα, η μορφή που λαμβάνει η φαινομενικά προγραμματισμένη από τους ισχυρούς του πλανήτη, ανάπτυξη των στόλων τους στην Ανατολική Μεσόγειο με τα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία.
Από τη μελέτη της ιστορίας διδασκόμαστε ότι οι διάφοροι πόλεμοι συχνά προκαλούνται
απροσδόκητα, είτε ως αποτέλεσμα λανθασμένων χειρισμών των πολιτικών δυνάμεων είτε ακόμη κάποιου ανθρώπινου λάθους στο πεδίο της συγκέντρωσης των δυνάμεων. Το τελευταίο είναι και το πιθανότερο καθώς οι διοικητές των δυνάμεων κινούνται μέσα στην ομίχλη των τριβών που δημιουργούνται από αστάθμητους παράγοντες και των διφορούμενων εντολών από τους ανωτέρους τους. Παράδειγμα ιστορικό είναι η έναρξη της ναυμαχίας της Ναυπάκτου όπου οι στόλοι της Ρωσίας, της Βρετανίας και της Γαλλίας, από ανθρώπινο σφάλμα, καταναυμάχησαν τον συνασπισμένο στόλο των Οθωμανών και Αιγυπτίων.

Βέβαια οι μεγάλοι στρατιωτικοί οργανισμοί και επιχειρησιακοί σχηματισμοί των Ενόπλων Δυνάμεων κατέχουν σε υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και ετοιμότητας, επιχειρησιακό και τακτικό σχεδιασμό, από την περίοδο της ειρήνης που επιβλέπεται συνεχώς από την κεντρική στρατιωτική ιεραρχία ώστε να εκμηδενιστεί η περίπτωση του λάθους.

Με διαδικασίες που επαναλαμβάνονται κατά τις ασκήσεις η Διοίκηση και ο Έλεγχος είναι ενέργειες που τουλάχιστον θεωρητικά θα λέγαμε, συντονισμένες, αλλά στην πράξη έχει αποδειχθεί συχνά ότι υπόκεινται σε ανθρώπινα σφάλματα και τριβές. Επίσης οι υπηρεσίες πληροφοριών και αντιπληροφοριών λόγω χαρακτήρα της αποστολής τους συχνά λειτουργούν ανεξάρτητα και αποκομμένα διότι λογοδοτούν συνήθως αρμοδίως σε διαφορετικό χειριστή.

 Οι αξιωματικοί που ασχολούνται με την επιχειρησιακή σχεδίαση έχουν πλήρη επίγνωση των κινδύνων της κλιμάκωσης μιας οποιασδήποτε κρίσης. Η Συρία αφενός διαθέτει και αφετέρου έχει την πολιτική βούληση για να χρησιμοποίηση σημαντικές δυνατότητες αεράμυνας καθώς και επίγειες δυνάμεις. Το έχει αποδείξει μάλιστα τόσο με την επίθεση που εξαπέλυσε κατά του τουρκικού αεροσκάφους που τελικά το κατέρριψε, όσο και με τη συνέχιση του αιματηρού εμφυλίου.
Οποιαδήποτε μορφή στρατιωτικής επέμβασης εναντίον της Συρίας δεν θα αποσταθεροποιήσει μοναχά ολόκληρη την δεικνυόμενη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, που εκτείνεται από την Ανατολική Μεσόγειο προς το Αφγανιστάν-Πακιστάν και στα σύνορα με το Τατζικιστάν και την Κίνα.
Γι’ αυτό το λόγο εκτιμάμε ότι η επιχειρησιακή σχεδίαση για τη συγκεκριμένη κρίση περιλαμβάνει περίπλοκα σενάρια και παιχνίδια πολέμου από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές που αναμιγνύονται, συμπεριλαμβανομένων και των στρατιωτικών επιλογών που σχετίζονται με προηγμένα οπλικά συστήματα. Η κλιμάκωση πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτού του στρατιωτικού σχεδιασμού. Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με πολύπλοκες πολιτικές και λήψη στρατηγικών αποφάσεων που περιπλέκονται ακόμη περισσότερο λόγω της αλληλεπίδρασης των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων, των δυνάμεων που εμπλέκονται.

Υπάρχουν αρκετές φωνές στο δυτικό κόσμο που έχουν ζητήσει, κυρίως από την αμερικανική κεντρική διοίκηση, μια πιο ενεργό στρατιωτική συμμετοχή στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων και της επιβολής στρατιωτικών μέτρων και κυρώσεων. Αυτές οι διάφορες προτάσεις σκοπό έχουν να περιορίσουν την ελευθερία δράσεως της συριακής πολεμικής αεροπορίας με τη δημιουργία ασφαλών εναερίων ζωνών.

Τουλάχιστον μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2012, η κυβέρνηση Ομπάμα θα αποφύγει κάθε πιθανότητα στρατιωτικής δράσης στη Συρία. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία όπως καταγράφεται στα σημερινά επίπεδα δεν φαίνεται να εμφανίζεται ως υψηλού κινδύνου για τα κρίσιμα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Ως ένα εχθρικό κράτος για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η αποδυνάμωση της Συρίας με τον εμφύλιο πόλεμο αποτελεί σαφής επιδίωξη για τα αμερικανικά συμφέροντα. Από την άλλη πλευρά, ως σύμμαχος του Ιράν, η αποδυνάμωση της Συρίας σημαίνει αυτόματα και υπονόμευση του ιρανικού άξονα με τη Συρία, το οποίο αποτελεί επίσης μια θετική εξέλιξη για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Συρία είναι επίσης ένας στενός σύμμαχος της Ρωσίας και της Κίνας, που είναι οι κύριοι ανταγωνιστές των ΗΠΑ στη διεθνή αρένα. Η σημερινή πραγματικότητα στη Συρία είναι ενοχλητική, καθώς και ανησυχητική, τόσο για τη Ρωσία όσο και την Κίνα. Από τη σκοπιά όμως της Αμερικής, αυτή δεν είναι καθόλου μια ανεπιθύμητη κατάσταση.

Οι εχθροί της Συρίας στην περιοχή, το Ισραήλ, ο Λίβανος, η Τουρκία, και η Ιορδανία, είναι σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών και μοιράζονται ουσιαστικά κοινά συμφέροντα εφόσον η Συρία αποδυναμωθεί. Αυτά τα κράτη βλέπουν τη Συρία ως εχθρική που θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντά τους. Ο εμφύλιος πόλεμος έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά στην οικονομία και τις ένοπλες δυνάμεις της Συρίας. Για τους γείτονες της, λοιπόν, αυτό είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, δεδομένου μάλιστα ότι στη σημερινή πραγματικότητα, δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος εξάπλωσης του εμφυλίου πολέμου και στις γειτονικές χώρες. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βλέπουν την ανάγκη να αυξήσουν τη συμμετοχή τους στη συριακή κρίση αυτή τη στιγμή.

Οι προσεχείς εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι επίσης ένα σημαντικό εμπόδιο για τον Πρόεδρο Ομπάμα. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει επίσημη παραδοχή, ο Ομπάμα εμφανίζεται σήμερα να οδηγείται από την πολιτική των μηδενικών τριβών, τουλάχιστον έως τις εκλογές. Η διαμορφούμενη κατάσταση στη Συρία επί του παρόντος εκτιμάται διαχειρίσιμη, η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ και η πρόθεση να αποσυρθούν επίσης από το Αφγανιστάν, εξυπηρετεί τους σκοπούς και βελτιώνει τις πιθανότητες του Ομπάμα να κερδίσει μια δεύτερη θητεία. Οποιαδήποτε στρατιωτική συμμετοχή, έστω και κατ’ ελάχιστο, είναι ικανή να σύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια αιματηρή μάχη τα αποτελέσματα της οποίας είναι αδύνατο να προβλεφθούν, και αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία της Αμερικής και τα αποτελέσματα εκλογών.

Τέλος, η παγκόσμια κοινότητα γνωρίζει πολύ καλά ότι ο αιματοβαμμένος εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται στη Συρία είναι μια αδιέξοδη αντιπαράθεση. Και οι δύο πλευρές λειτουργούν με βιαιότητα. Οι δυνάμεις των ανταρτών είναι διασπασμένες και είναι δύσκολος ο έλεγχος τους. Οι υποστηρικτές των ανταρτών ανησυχούν δικαιολογημένα για τις σφαγές που διαπράττουν οι αντάρτες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ακόμη και στην περίπτωση που οι αντάρτες κερδίσουν, θα επιδιώξουν να πάρουν εκδίκηση από τους Αλεβίτες. Και εδώ κανένας δεν θα είναι σε θέση να αποφύγει τις ευθύνες του.
Όλες αυτές οι εκτιμήσεις είναι σχεδόν βέβαιο ότι αποτρέπουν την εντατικοποίηση της συμμετοχής του οποιουδήποτε στη Συρία αυτή τη στιγμή. Όμως η ανάφλεξη μπορεί να επιτευχθεί ανά πάσα στιγμή από ένα ανθρώπινο λάθος.

Δημ. Ν. Τσαϊλάς, Αρχιπλοίαρχος (ε.α.) ΠΝ

http://www.analystsforchange.org/