Πολιτική χωρίς κοινή λογική

Tου Στεφάνου Κασιμάτη

Δεν έχετε βαρεθεί να ακούτε τους θρήνους -από την Αριστερά κυρίως- για την πολιτική που έχει τελείως παραγκωνισθεί από την οικονομία και πως πρέπει να ξαναπάρει την πρωτοκαθεδρία και τα τοιαύτα; Ε λοιπόν, εκτός από βαρετή, αυτή η κλάψα είναι και παντελώς αβάσιμη. Το λέω διότι, αφ' ότου μας προέκυψε η υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ, η δημόσια συζήτηση εξαντλείται στην πολιτική διάσταση του θέματος: στην προσωποποίηση και τον καταμερισμό των ευθυνών για το

γεγονός ότι τα στοιχεία της λίστας δεν αξιοποιήθηκαν από το κράτος στην προσπάθεια καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. (Προσπάθεια, να θυμίσω, η οποία υποτίθεται ότι αποτελεί εθνικό στόχο και στην οποία οι πάντες ομνύουν...)

Ας μην παρεξηγηθώ, δεν υποστηρίζω ούτε κατ' ελάχιστον ότι ο εντοπισμός των υπευθύνων και ο προσδιορισμός του βαθμού της ευθύνης για τον καθένα τους είναι δευτερεύουσας σημασίας ζήτημα· κάθε άλλο. Εχω την εντύπωση όμως ότι εξαιτίας του ορυμαγδού της πολιτικής διαμάχης γύρω από τους υπεύθυνους για τη μη αξιοποίηση της λίστας δεν περισσεύει καθόλου χώρος για μια άλλη πτυχή του θέματος, η οποία ίσως θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο: ότι σε κάθε περίπτωση η λίστα δεν ήταν δυνατόν να αξιοποιηθεί για τον σκοπό που θα έπρεπε.

Ας θυμηθούμε πώς την αξιοποίησαν άλλες χώρες - αυτές με τις οποίες μας αρέσει να συγκρινόμαστε: εκεί, οι φορολογικές αρχές κάλεσαν όσους οι φορολογικές δηλώσεις τους δεν δικαιολογούσαν το ύψος των καταθέσεών τους στην HSBC, τους γνωστοποίησαν όσα είχαν περιέλθει εις γνώσιν τους και τους πρότειναν να καταβάλουν όσα όφειλαν να έχουν πληρώσει, άνευ περαιτέρω συνεπειών. Εκείνοι, από την πλευρά τους, παρότι γνώριζαν ότι η λίστα ήταν προϊόν έκνομης ενέργειας και, επομένως, δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δίωξή τους, δέχθηκαν τον προταθέντα συμβιβασμό, επειδή κατάλαβαν ότι αν δεν το έκαναν οι φορολογικές αρχές της χώρας τους θα τους ξετίναζαν και εφεξής δεν θα τους άφηναν στιγμή ήσυχους.

Αυτός ο διακανονισμός στην Ελλάδα αμφιβάλλω αν θα μπορούσε να γίνει, γιατί είναι κοινός τόπος πλέον ότι εισπρακτικός μηχανισμός δεν υπάρχει - το δείχνει η αποτυχία όλων των κυβερνήσεων αφ' ότου ξέσπασε η κρίση στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Διαφθορά, δυσαρέσκεια για τις περικοπές των αμοιβών, καθώς και απροθυμία των πολιτικών να θίξουν την εκλογική πελατεία τους ή τους ισχυρούς φίλους τους, όλα αυτά μαζί έχουν φέρει τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό σε κατάσταση παράλυσης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη φοροδιαφυγή.

Ωστόσο, αυτό ακριβώς το ουσιώδες πολιτικό ζήτημα θα έπρεπε να μας απασχολεί τουλάχιστον εξίσου με τα άλλα που προκύπτουν από τη λίστα Λαγκάρντ, αν όχι περισσότερο. Διότι, για την αποκατάσταση της ευνομίας και του κράτους δικαίου είναι μεν απαραίτητο να τιμωρηθούν όσοι ευθύνονται για το παρελθόν, αλλά για να μην επαναληφθεί το παρελθόν είναι υποχρέωσή μας να φροντίσουμε το μέλλον. Ομως αυτή η προσέγγιση δεν θεωρείται πολιτική στην Ελλάδα. Εδώ πολιτική σημαίνει την άνευ ορίων και άνευ όρων διαμάχη, με σκοπό την κατάκτηση της εξουσίας, την οποία έπειτα ο κατακτητής δεν ξέρει τι ακριβώς να την κάνει. Το ζητούμενο, επομένως, δεν είναι αν η οικονομία θα προηγείται της πολιτικής ή το αντίστροφο. Αυτό που λείπει τόσο από την πολιτική στην Ελλάδα όσο και από την οικονομία είναι το στοιχείο που θα έκανε τις μεταξύ τους διαφορές δευτερεύουσας σημασίας θέμα: η κοινή λογική. Και στη συζήτηση που έχει ανοίξει με αφορμή τη λίστα Λαγκάρντ η προτεραιότητα την οποία υπαγορεύει η κοινή λογική, τόσο από την πλευρά της πολιτικής όσο και της οικονομίας, είναι το πώς θα αποκτήσουμε φορολογικό σύστημα και φοροεισπρακτικό μηχανισμό που θα κάνουν τη φοροδιαφυγή τόλμημα υψηλού ρίσκου για όσους το αναλαμβάνουν...