Το κλειδί του Καυκάσου

Μελέτης Η. Μελετόπουλος*

Η εκλογική νίκη, στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στην Γεωργία, του φιλορώσσου δισεκατομμυριούχου Μπιτζίνα Ιβανισβίλι  επί του κόμματος του φιλοαμερικανού προέδρου Σαακασβίλι δεν έχει αφ'εαυτής τόση σημασία, όση η δήλωση των ΗΠΑ: «Οι Γεωργιανοί έδωσαν το παράδειγμα στην περιοχή και τον κόσμο, οργανώνοντας μία ανοιχτή προεκλογική εκστρατεία, εκφράζοντας ελεύθερα τα

δημοκρατικά τους δικαιώματα και επιμένοντας στη δέσμευσή τους για μία ειρηνική μετάβαση», ανέφερε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. Η δήλωση αυτή, αν αναλογισθεί κανείς ότι ο Σαακασβίλι  το 2008 συγκρούσθηκε στρατιωτικά με την Ρωσσία στην νότια Οσετία, σημαίνει ότι η γεωργιανή μεταπολίτευση υποδηλοί μία σημαντική γεωπολιτική μεταβολή: την προσχώρηση της Γεωργίας στην ρωσσική σφαίρα επιρροής με την συγκατάθεση ή έστω την ανοχή της αμερικανικής πολιτικής.

    Η Γεωργία αποτελεί χώρα-κλειδί, γιατί ελέγχει το τεράστιας σημασίας πέρασμα του Καυκάσου και βρίσκεται στον κόμβο καθέτως μεταξύ Μέσης Ανατολής και νοτιανατολικής Ρωσσίας και οριζοντίως μεταξύ Ευξείνου Πόντου και Κασπίας θάλασσας. Η υπαγωγή της στην Ρωσσική σφαίρα επιρροής αποτελεί τεκτονική γεωπολιτική μεταβολή πρώτου μεγέθους. Το ερώτημα που προκύπτει είναι είναι εάν αυτή εντάσσεται σε κάποια ευρύτερη γεωπολιτικά αναδιάταξη στην ευρύτερη περιοχή.

    Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ακολούθησε μία βραχεία περίοδος αμερικανικής παντοδυναμίας. Αλλά την πρώτη δεκαετία του Εικοστού Πρώτου Αιώνα το παγκόσμιο σύστημα αποσταθεροποιήθηκε, αναδύθηκαν απροσδόκητες δυναμικές και νέοι παίκτες (Ρωσσία, Γερμανία, Κίνα, φονταμενταλιστικά κινήματα, κλπ.). Τελικά προέκυψε ένα ασταθές πολυπολικό σκηνικό, που αναδιατάσσεται συνεχώς χωρίς να έχει παγιωθεί οριστικά. Σήμερα τεράστια διακυβεύματα, που ξεκινούν από τα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου και φθάνουν μέχρι την κυριαρχία στον Ειρηνικό, εξυφαίνονται κοσμογονικές αλλαγές. Στην κινούμενη άμμο των διεθνών ανακατατάξεων, η πολιτική μεταβολή στην  Γεωργία πιθανώς συνδέεται με την μεσανατολική κρίση.

    Η Ρωσσία έχει βραχυκυκλώσει τόσο την διεθνή παρέμβαση στην Συρία όσο και την αμερικανοϊσραηλινή στο Ιράν. Τα γεωπολιτικά οφέλη που θα αποκομίσει από την νίκη του Ιβανισβίλι, στην Γεωργία ίσως αποτελέσουν ικανό αντιστάθμισμα για την σύμπραξη ή την ανοχή της στους δυτικούς σχεδιασμούς.
*Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης

THG