«Να πληρώσουν οι πλούσιοι»

Tου Αθανασίου Ελλις 

Αφικνείται αύριο στην Αθήνα η τρόικα για την πλέον καθοριστική αξιολόγηση της πορείας της ελληνικής οικονομίας. Το προηγούμενο δίμηνο ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών κατέβαλαν σοβαρές προσπάθειες για τη σταδιακή ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας. Ομως, όπως ο Ντομινίκ Στρος-Καν μιλούσε το 2010 για «έργα, όχι λόγια», και η Κριστίν Λαγκάρντ ζητούσε πέρυσι «εφαρμογή, εφαρμογή, εφαρμογή», τώρα τόσο η επικεφαλής του ΔΝΤ όσο και οι ηγέτες των σημαντικότερων ευρωπαϊκών χωρών και θεσμών που συνάντησε (Μπαρόζο, Γιουνκέρ, Ολάντ, Μέρκελ) ή θα συναντήσει τις προσεχείς ημέρες ο κ. Αντώνης Σαμαράς (Βαν Ρομπέι, Ντράγκι), διαμηνύουν ότι πέρα από τις υποσχέσεις και τις
ενδείξεις, πρέπει να υπάρξουν τολμηρές κινήσεις και αποτελέσματα

Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, η τρόικα για πρώτη φορά στα δυόμισι χρόνια διαβουλεύσεων με την ελληνική κυβέρνηση, διαπιστώνει στο οικονομικό επιτελείο γνώση, εμπειρία, τεχνοκρατική κατάρτιση και αποφασιστικότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Ιούλιο, αρμόδιο στέλεχος του ΔΝΤ αν και εξέφρασε κάποια ενόχληση για το κάπως υπεροπτικό ύφος Ελληνα κυβερνητικού αξιωματούχου («he is full of himself»), έσπευσε να αναγνωρίσει ότι είναι πολύ χρήσιμο να υπάρχει ένας άνθρωπος που γνωρίζει σε βάθος τον τομέα που χειρίζεται αφού μόνον έτσι υπάρχει ελπίδα να αντιμετωπιστεί το σημαντικότερο πρόβλημα της ελληνικής πραγματικότητας που είναι η φοροδιαφυγή.

Οι «πιέσεις» της τρόικας για μείωση του ελλείμματος δεν έχουν μόνο ποσοτική διάσταση, αλλά και ποιοτική. Μπορεί οι εταίροι να θέτουν ζητήματα, όπως η μείωση μισθών και η ευελιξία στην αγορά εργασίας που εύλογα τραβούν την προσοχή, καθώς πλήττουν πολλές κοινωνικές ομάδες, αλλά επιμένουν ιδιαίτερα στην προώθηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μέτρων που θα έχουν μόνιμα αποτελέσματα, και αναδεικνύουν την ανάγκη δίκαιας κατανομής των βαρών. Αλλωστε, έχουν εκπλαγεί από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται οι έχοντες και κατέχοντες, γι’ αυτό και ζητούν ευθέως «να πληρώσουν οι πλούσιοι».

Το μείζον θέμα της φορολογικής ανισότητας ανέδειξε χθες σε άρθρο του και ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτζ, ο οποίος τονίζει ότι «οι δημοκρατίες βασίζονται σε ένα πνεύμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας στην καταβολή των φόρων». Ο διάσημος οικονομολόγος επισημαίνει πως «εάν ο καθένας αφιέρωνε τόση ενέργεια όση οι πλούσιοι για να αποφύγει το δίκαιο μερίδιό του από φόρους, το φορολογικό σύστημα θα κατέρρεε» (σ.σ.: όπως έχει συμβεί στην Ελλάδα), και εκτιμά ότι ο τρόπος με τον οποίο κάποιοι αποφεύγουν να καταβάλουν τους φόρους που τους αναλογούν «σπάει» τους δεσμούς που είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία μιας ευνομούμενης κοινωνίας. Οι επισημάνσεις του έγιναν με αφορμή τον Μιτ Ρόμνεϊ, αλλά ισχύουν παντού και για όλους. «Εκατοντάδες πολιτικοί ανά τον κόσμο κινούνται με τον ίδιο τρόπο. Και επειδή κατά τη λαϊκή ρήση “το ψάρι πάντα βρωμάει από το κεφάλι”, κάθε υποψήφιος για την προεδρία οφείλει να δίνει τη σωστή καθοδήγηση και πάνω από όλα να μάχεται κατά της φοροδιαφυγής», τονίζει ο κ. Στίγκλιτζ.

Σε ανάλογο πνεύμα ο πρόεδρος του Eurogroup δήλωσε πρόσφατα: «Εχω δει ασθενέστερους Ελληνες να κλαίνε, δεν έχω δει κανέναν πλούσιο, κανέναν εφοπλιστή να κλαίει». Δεν είναι εύκολο για τους Ελληνες πολιτικούς που εξαρτώνται από την οικονομική στήριξη και απολαμβάνουν την κοινωνική συναναστροφή με εύπορους «μεγαλοεπιχειρηματίες», να τους αντιμετωπίσουν με την επιβαλλόμενη αυστηρότητα σε ό,τι αφορά την καταβολή των φόρων.

Ομως, το απαιτούν οι συνθήκες, ενώ στο σημερινό περιβάλλον γενναίες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση θα αποτιμηθούν στην κάλπη. Δεν χρειάζεται να «κλάψουν» οι εκατομμυριούχοι. Απλώς, μπορεί και πρέπει να αυξηθεί η συνεισφορά τους. Αλλωστε, η εξυγίανση της οικονομίας θα οδηγήσει στην επιστροφή της ανάπτυξης που θα ωφελήσει πρωτίστως αυτούς.