Η Ελλάς ας πεθάνει τραγουδώντας

Νικόλαος Γ.  Κατσούλης*

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Αρίων ο Μηθυμναίος –ήκμασε γύρω στο 600 π.Χ – ήταν ο καλύτερος κιθαρωδός της εποχής του κι ο πρώτος που συνέθεσε διθύραμβο. Το πόσο σπουδαίο ήταν αυτό, αρκεί να ειπωθή ότι θεωρείται «ευρετής του τραγικού τρόπου», δηλαδή ήταν αυτός που συνέβαλε στην γένεση της τραγωδίας. Είχε δε κληθεί επανειλημμένως από τον περίφημο βασιλέα της Κορίνθου, Περίανδρο, ένεκα του μουσικού του ταλέντου. Ο Αρίων έζησε πολύ καιρό στην αυλή του Περιάνδρου και στο τέλος ταξίδεψε στην Ιταλία και Σικελία, όπου και

επλούτισε.

Οι Έλληνες λόγιοι, όπως ο αρχιεπίσκοπος Νικαίας και μετέπειτα καρδινάλιος Βασίλειος Βησσαρίων, ήσαν εκείνοι που συνέβαλαν στην διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στην δυτική Ευρώπη, όπου και κατέφυγαν, αμέσως μετά την άλωση της Κων/πολης, όταν και το σκότος εξαπλωνόταν πλέον παντού. Έτσι πρώτα στην περιοχή της βορείου Ιταλίας και μέσα σε δύο αιώνες διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη, η περιβόητος Αναγέννησις. Ήταν η εποχή όπου οι άνθρωποι του πνεύματος στράφησαν στην μελέτη του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού με απερίγραπτες θετικές συνέπειες για την εξέλιξη του ανθρωπίνου πνεύματος. Μία πτυχή αυτής, ο Ουμανισμός, ή άλλως ο Ανθρωπισμός, εμπνεύσθηκε από την ελληνορωμαϊκήν αρχαιότητα και πιστεύοντας στην αξία της γνώσεως έδωσε έμφαση στον άνθρωπο και της δυνατότητές του. Και άπασα τότε η δυτική Ευρώπη γνώρισε μεγάλην άνθηση, αφού τέχνες, όπως ζωγραφική, γλυπτική και αρχιτεκτονική έφθασαν σε μεγάλη ακμή. Εκτός όμως από τα γράμματα και τις τέχνες ανεπτύχθησαν και οι επιστήμες.

Ακριβώς δηλαδή, όπως γνώρισε μεγάλη ακμή η αυλή του βασιλιά Περιάνδρου, άμα τη ελεύσει φωτισμένων ανθρώπων ωσάν του Αρίωνα. Ο Περίανδρος υπήρξεν για πολλά χρόνια τύραννος της Κορίνθου (625-585 π.Χ). Ήτο φημισμένος δια την σύνεση και την πολυμάθειά του, έτσι ώστε να συγκαταλεχθή μεταξύ των επτά σοφών της αρχαίας Ελλάδος. Με μιαν τέτοιαν πεφωτισμένην αρχή και με την έλευση τέτοιων πεφωτισμένων ανθρώπων του πνεύματος, στο κράτος της Κορίνθου, πως ήταν δυνατόν να μην φθάση αυτό σε μιαν ακμή πρωτοφανέρωτη;

Ο Αρίων πάλι, αφού ταξίδεψε, φεύγοντας στο τέλος από την Κόρινθο, για να δώση τα φώτα του και στην Ιταλία, και αφού επλούτισε, όπως ακριβώς πλούτισε και η Ευρώπη από την έλευση των Ελλήνων σοφών, κάποτε απεφάσισε να ταξιδέψη στην ιδιαιτέραν του πατρίδα την Μήθυμνα, για να δείξη τον πλούτον του και στους συμπολίτες του. Από τον Τάραντα έφυγε με κορινθιακό καράβι δια την Λέσβο. Δυστυχώς όμως μπήκε σε πλοίο κακούργων, οι οποίοι θέλησαν να τον σκοτώσουν και να του σφετερισθούν τα πλούτη.

Ήταν η εποχή στις αρχές του 19^ου αιώνα, που ο Αδαμάντιος Κοραής κραύγαζε ότι τα πλούτη του ελληνικού πολιτισμού που είχαν αυγατίσει εν τω μεταξύ στην Ευρώπη, έπρεπε να επιστρέψουν στην Ελλάδα. «Μετακένωσις» την ονόμασε αυτήν την επιστροφή και αντιδάνειον. Ωστόσο στο καράβι που επιστρέφει από τότε τα πλούτη αυτά, υπήρχαν και υπάρχουν ακόμη ναύτες που επιθυμούν διακαώς να τα σφετερίζονται. Η νεωτέρα Ελλάς αν και με πλουσία κληρονομιά, ως άλλος Αρίων διετάχθη ή να αυτοκτονήση μέσα στο πλοίο ή να πηδήση στην θάλασσα, εγκαταλείποντας τα πλούτη της. Κι αυτή επέλεξε μάλλον το πρώτο, ήτοι να αυτοκτονήση, ενώ ευρίσκεται μέσα στο καράβι αυτών που επιθυμούν τον θάνατόν της και την υφαρπαγή του πλούτου της.

Κάνει λάθος. Ο Αρίων επέλεξε το δεύτερο. Παρεκάλεσε να του επιτρέψουν τουλάχιστον να τραγουδήση για μιαν τελευταίαν φορά, φορώντας τα καλά του και τους είπε ότι αμέσως μετά θα πέση μόνος του στην θάλασσα. Ζήτησε άραγε η σύγχρονος Ελλάς να την αφήσουν να τραγουδήση, να ακμάση, έστω για μιαν μόνο τελευταία φορά; Ζήτησε να πέση με ψηλά το κεφάλι; Όχι. Φοβήθηκε με έναν φόβο που δεν αρμόζει σε αυτούς που με τα μεγάλα τους όχι, σαν εκείνα των Θερμοπυλών, δημιούργησαν απαράμιλλο πολιτισμό. Ο Αρίων όμως δεν πέθανε. Με το τελευταίο του άσμα σαγήνευσε ακόμη και τα δελφίνια του πελάγους. Μόλις βρέθηκε στο νερό, ένα από αυτά τον πήρε στην ράχη του και τον έβγαλε ζωντανό στο Ταίναρο. Από εκεί έφτασε στην Κόρινθο και διηγήθηκε στον Περίανδρο τα γεγονότα και μόλις οι κακούργοι ναύτες έφτασαν στην Κόρινθο, αυτός τους συνέλαβε και τους τιμώρησε σκληρά και παραδειγματικά, όπως ακριβώς θα τιμωρούσε σκληρά και η ανθρωπότητα αυτούς που επιχειρούν να κλέψουν το έθνος που τους χάρισε τα πλούτη του.

Αρκεί βέβαια να επιζητούσε η Ελλάς μέχρι τέλους να τραγουδήση για μιαν τελευταία φορά, έτσι όπως μόνον αυτή ξέρει.

http://filologos-hermes.blogspot.gr/

*ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ

-κλασσικός φιλόλογος

-μεταπτυχιακό εφηρμοσμένης

Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Αθηνών