Οἱ σύγχρονοι τύραννοι καί οἱ φαῦλοι συνεργοί των

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

Μερικές φορές αναρωτιέται κανένας μέσα του δια το αν οι σφετεριστές της εξουσίας, οι τύραννοι, - και εις αυτήν την έννοια βεβαίως συμπεριλαμβάνουμε κι όσους με επίφασιν την δημοκρατίαν, την θέλησιν τάχα των πολλών ανέλαβον την εξουσίαν με σκοπόν να κάνουν άλλα, όμως με αληθήν στόχον την νομήν της δυνάμεως, - έχουν ευτυχίαν μέσα των, αν νοιώθουν καλώς με τον εαυτόν τους. Η απάντησις είναι όχι. Όχι δεν είναι εντάξει. Έχουν πάθει πολλά. Την απάντησιν μας την
δίδει ο ίδιος ο Ιέρων[1], τύραννος των Συρακουσών. Σ’ ένα διάλογο ανάμεσα στον ποιητή Σιμωνίδη και σ’ αυτόν, πραγματεύεται το θέμα της τυραννίδας. Στην απορία του ποιητή αν οι τύραννοι χαίρουν περισσοτέρων απολαύσεων και λιγότερων απογοητεύσεων από τους απλούς πολίτες, ο Ιέρωνας απαντά συγκρίνοντας τον τυραννικό και τον ιδιωτικό βίο κι επιχειρώντας να αποδείξει πως ο τύραννος δεν μπορεί να είναι περισσότερο ευτυχισμένος από τους απλούς πολίτες.

Συγκεκριμένα αναφέρει την δυσκολία που αντιμετωπίζει ένας τύραννος ως προς το δίλημμα ορθής επιλογής προσώπων για να τα χρησιμοποιήσει. Κοιτάξτε τι λέγει:

 -    Λές να γνωρίζουν λιγότερο οι άρχοντες από τους πολίτες ποιο είναι το δίκαιο, το καλό και το σωστό; - Γιγνώσκουσι μὲν γὰρ οὐδὲν ἧττον τῶν ἰδιωτῶν τοὺς ἀλκίμους τε καὶ σοφοὺς καὶ δικαίους -…Λες να μην ξέρουν αλήθεια σ’ όλο το βασίλειό τους, την επικράτειά τους, ποιοι είναι οι άξιοι στους οποίους μπορεί να αναθέσουν ένα έργο και αυτοί να το φέρουν εις πέρας καλώς; Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να το πιστεύη αυτό!!!

Κι όμως εμείς οι δύστυχοι θεωρούμε σήμερα, ότι οι άρχοντές μας τρελάθηκαν ή εμωράνθησαν τόσο και δεν βλέπουν ότι γύρω τους υπάρχουν πολλοί άξιοι να βοηθήσουν την πολιτεία που κλυδωνίζεται. Ο Ιέρων μας διαψεύδει. Γνωρίζουν πάρα πολύ καλά αυτούς μας λέγει. Και προσέξατε. Όχι γενικώς τους αξίους, αλλά γνωρίζουν και ποιοι είναι ανδρείοι, ατρόμητοι δηλαδή και όχι δειλοί – ίνα ηγηθούν των ενόπλων δυνάμεων της χώρας – και ποιοι είναι σοφοί – διαθέτουν τας εξειδικευμένας γνώσεις εκείνας που απαιτούνται δια να βγάλουν την πατρίδαν από την όποιαν δεινή της θέσιν – αλλά και τους δικαίους, εκείνους που είναι τίμιοι και όχι ληστές, που έχουν αρχές και πιστεύω και θέτουν την κοινήν ωφελεία υπεράνω των δικών των αγαθών. Τότε τι συμβαίνει; Γιατί δεν ευρίσκονται αυτοί οι άξιοι άνθρωποι παρά τω πλευρώ των αρχόντων, ίνα σωθώμεν ως πολιτεία όλοι;

Διότι οι άρχοντες αυτούς τους αξίους, αντί να τους αγαπούν, τους φοβούνται. Τούτους δ᾿ ἀντὶ τοῦ ἄγασθαι φοβοῦνται -… Αυτή η αλήθεια να μείνη μέσα στον νού του καθενός μας. Η εξουσία η τυραννική φοβάται και αυτούς που μπορεί να αποκτήσουν δύναμιν λόγω θέσεως – εις  τον στρατό φερ’ ειπείν, εις το δικαστικόν σώμα άλλως – και τους όποιους σοφούς – τους έχοντες γνώσιν του αντικειμένου των – αλλά και τους δικαίους. Ενθυμείσθε την μορφήν του Χριστοδούλου; Ένας τίμιος και πατριώτης ιεράρχης. Άπαντες τον συμπαθούσαν ή τουλάχιστον δεν ήσαν εχθρικοί απέναντί του σεβόμενοι την τιμιότητα των προθέσεών του. Η εξουσία μάλλον τον εφοβήθη. Το κατάληγμά του; Αυτό ωσάν ενός άλλου που εφοβείτο η παγκόσμιος τυραννία, του προέδρου της Κολομβίας. Παράδειγμα αναφέρω, το πιο πρόχειρο που μου ήρθε στο νού.

Ο Ιέρων όμως συνεχίζει τας αποκαλύψεις του. Τους μέν ανδρείους τους φοβούνται γιατί; Μήπως και τολμήσουν λέγει κάτι ένεκα της ελευθερίας - τοὺς μὲν ἀνδρείους, μή τι τολμήσωσι τῆς ἐλευθερίας ἕνεκεν – μη και κάμνουν κάνα πραξικόπημα, μη και σηκώσουν τον λαόν εναντίον των, μη και κάνουν κάνα κίνημα για χάριν της ελευθερίας. Πότε ακούσαμε τελευταία φορά σενάρια, και από έγκριτον εφημερίδα για πραξικόπημα εις την Ελλάδαν; Τους έχοντας σοφίαν και κρίσιν τους φοβούνται πάλι με την σειρά των μήπως και πλάσουν καμίαν μηχανορραφία εναντίον των - μή τι μηχανήσωνται – καμμίαν συνομωσίαν. Ο Ρήγας πνευματικός άνθρωπος της εποχής του ήταν, σπουδαγμένος. Και προσπάθησε να γκρεμνίση τους τυράννους. Πρώτα οι έχοντες το πνεύμα οργανώνουν και προλειάνουν το έδαφος, διαφωτίζουν το λαό και ύστερα ξεσπά η επανάστασις. Ταύτα είναι γνωστά και σε ένα παιδί. Απομένουν οι δίκαιοι. Αυτούς γιατί τους φοβούνται; Τους φοβούνται λέει μήπως προτιμήση το πλήθος αυτούς ,ως ικανούς να ασκούν εξουσίαν και τους δώση την διακυβέρνησιν της πολιτείας - μὴ ἐπιθυμήσῃ τὸ πλῆθος ὑπ᾿ αὐτῶν προστατεῖσθαι – και άρα αυτούς ως ανίκανους τους πετάξη πέρα.

Ο φόβος είναι τόσο αδυσώπητος, τόσο ανελέητος μέσα των δια αυτές τις κατηγορίες των ανθρώπων, ώστε φθάνουν και στο ειδεχθές έγκλημα. Τους φονεύουν όλους αυτούς, αν βέβαια δεν μπορέσουν να τους κατακρημνίσουν άλλως. Και πάλι επανερχόμενος εις τα ανωτέρω δύο παραδείγματα υπάρχει άρα γε κανείς τόσον αθώος, τόσον μη πιστεύων που να θεωρή ότι οι δύο εκείνοι άνδρες, δίκαιος παπάς ο ένας, στρατηγός ο άλλος, δεν εφονεύθησαν, όταν ο ίδιος ο τύραννος τα λέγει ταύτα;

Ὅταν δὲ τοὺς τοιούτους διὰ τὸν φόβον ὑπεξαιρῶνται, τίνες ἄλλοι αὐτοῖς καταλείπονται χρῆσθαι ἀλλ᾿ ἢ οἱ ἄδικοί τε καὶ ἀκρατεῖς καὶ ἀνδραποδώδεις; Όταν λοιπόν τέτοιου είδους άνδρες φθάνει να φονεύονται εις την πολιτείαν – και άλλοι να μην βγαίνουν μπροστά, λέμε εμείς, εξαιτίας του φόβου μη πάθουν τα ίδια – τότε τι είδους πάστα ανθρώπων απομένει εις αυτούς τους τυράννους δια να χρησιμοποιήσουν προκειμένου να ασκήσουν την εξουσίαν των; Τίποτα άλλο παρά, προσέξετε, άδικοι, ακρατείς και ανδραποδώδεις, τουτέστιν άνθρωποι μη γνωρίζοντες την έννοιαν του δικαίου μέσα των, άνθρωποι με κάθε είδους πάθη και άνθρωποι δουλοπρεπείς.

Τα είπε όλα σε μιαν εξομολόγησιν εκ βαθέων ο Ιέρων. Δεν μας έκρυψε τίποτα. Κοιτάξατε πέριξ εις την εξουσίαν της συγχρόνου ημών πολιτείας τι ευρίσκεται είδος ανθρώπων. Άνθρωποι του καθεστώτος που επί δικαίων και αδίκων φέρονται το ίδιο. Άνθρωποι που ευλογούν τους έχοντες και κατατρέχουν τους φτωχούς κανοντάς τους φτωχότερους μη ενδιαφερόμενοι για οιονδήποτε ανθρώπινον πόνο, μόνον δια την αύξησιν του πλούτου τους και των ομοϊδεατών των σκεπτόμενοι. Άνθρωποι μέσα στις ηδονές και στα πάθη των φυλακισμένοι, φιλήδονοι, ακόρεστοι, ψεύτες, υποκριτές και τέλος άνθρωποι που έχουν μονίμως σκυμμένον το κεφάλι, διότι έτσι έμαθαν να ζούν, άνθρωποι ραγιάδες, φιλόδουλοι, οίτινες την όποιαν ελευθερίαν την τρέμουν και δια τον εαυτόν των, αφού δεν είναι εις θέσιν να την διαχειρισθούν αλλά έχουν χροίαν πάντοτε από κάποιον να τους καθοδηγή.

Και οι άδικοι πάλι, είναι έμπιστοι του τυραννικού καθεστώτος, και δεν ενδιαφέρεται αυτό δια την αδικίαν των. Αρκεί την δουλειά του καθεστώτος να κάνουν καλά – να ζήσουν οι τελευταίοι υπουργοί οικονομικών του ελληνικού κράτους, διότι δια αυτούς μιλάει ο Ιέρων – μιας και τους έχει στο χέρι. - Οἱ μὲν ἄδικοι πιστευόμενοι, διότι φοβοῦνται ὥσπερ οἱ τύραννοι τὰς πόλεις μήποτε ἐλεύθεραι γενόμεναι ἐγκρατεῖς αὐτῶν γένωνται… διότι αυτοί οι άδικοι θα πεθάνουν με τον φόβο μη τυχόν και η πολιτεία κάποτε ξυπνήση και ελευθερωθή και τους λιντσάρη παίρνοντας εκδίκησιν δια τα όσα έως τότε της είχαν άδικα πράξει. Οι πόρνοι από την άλλη και οι μοιχοί και η φιλήδονοι και οι φιλοχρήματοι στο έπακρον, πιο έμπιστοι και από τους πρώτους στο καθεστώς, τρελοί μέσα στην φιληδονία των ζούν για το τώρα - οἱ δ᾿ ἀκρατεῖς τῆς εἰς τὸ παρὸν ἐξουσίας ἕνεκα - και δεν τους νοιάζει τίποτα για το αύριο. Την ηδονήν των να ικανοποιούν και τίποτα άλλο δεν περνά από τον λογισμόν των. Δια τούτο και σαν αποθρασύνονται και με τις πλάτες των τυράννων και της εξουσίας εκείνων, προσπαθούν σαν τους δοθή η ευκαιρία να διαστρέψουν την εγκράτεια του πλήθους, να κάνουν κι άλλους, όσους περισσότερους μπορούν σαν τους ίδιους, για να κρύψουν την δικήν των αναισχυντία και άρα να είναι δικαιολογημένη η σαθρότητά των. Έτσι κάπως τελευταίως εκ τοιούτων μας προέκυψε και το θέμα της νομιμοποιήσεως της ομοφυλοφιλίας!!

Με τοιαύτα όμως και με δουλοπρεπή ανθρωπάρια, όπως είπαμε παραπάνω - οἱ δ᾿ ἀνδραποδώδεις, ὅτι οὐδ᾿ αὐτοὶ ἀξιοῦσιν ἐλεύθεροι εἶναι – δεν είναι δυνατόν να ευτυχίση μια πολιτεία και δεν είναι δυνατόν οι τυραννεύοντες αυτήν να την κρατούν καθηλωμένη εις το διηνεκές και με όλην των την βίαν τη συμπράξει τοιούτων ανθρώπων ευτελών να μην αφίουν ανθρώπους ελεύθερους να επιτύχουν το αυτονόητον, ήτοι την διακυβέρνησιν της πολιτείας των υπό ανθρώπων ανδρείων, σοφών και προπαντώς δικαίων.

------------------------

[1][1] Ο Ιέρων ήταν τύραννος της πόλης των Συρακουσών. Ήταν δευτερότοκος γιος του Δεινομένη από την Γέλα και διοίκησε τις Συρακούσες από το 477 έως το 466 π.Χ.. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του οι Συρακούσες γνώρισαν μεγάλη ακμή. Πολέμησε σε αρκετές μάχες στο πλευρό του μεγαλύτερου αδελφού του, Γέλωνα, ο οποίος λίγο πριν το θάνατό του, το 478 π.Χ., τον όρισε ως διάδοχό του. Το γεγονός αυτό τον έφερε σε σφοδρή αντιπαράθεση με τους μικρότερους αδελφούς του, Πολύζαλο και Θρασύβουλο, η σύγκρουση όμως αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή έπειτα από επέμβαση του ποιητή Σιμωνίδη. Επανίδρυσε την πόλη Κατάνη, αφού πρώτα εξόρισε τους κατοίκους της στους Λεοντίνους, (στο ίδιο μέρος εξόρισε και τους κατοίκους της Νάξου), εποικίζοντας την με 5000 Συρακούσιους και 5000 Πελοποννήσιους μισθοφόρους του στρατού του και την ονόμασε Αίτνα. Από εκεί πήρε και το προσωνύμιο «Αιτναίος». Το 474 π.Χ. νίκησε τους Τυρρηνούς και τους Καρχηδόνιους συμμάχους τους, καταλύοντας έτσι οριστικά την θαλασσοκρατία των πρώτων. Ως κυβερνήτης χαρακτηριζόταν πράος και εξαιρετικά ικανός, ενώ υποστήριξε τους ποιητές, τους μουσικούς και γενικά τους καλλιτέχνες. Στην αυλή του διέμεναν πολλοί λαμπροί άνδρες της εποχής όπως ο Σιμωνίδης, ο Ξενοφάνης, ο Επίχαρμος, ο Αισχύλος, ο Πίνδαρος, ο Βακχυλίδης και άλλοι ενώ γύρω στο 470 π.Χ. συνδέθηκε με τον εξόριστο από την Αθήνα, Θεμιστοκλή. Επίσης ο Πυθίων του αφιέρωσε μια αξιοθαύμαστη για την χάρη της και για το ύψος των ιδεών Ολυμπιακή ωδή, όταν οι ίπποι του Ιέρωνα κέρδισαν στους Ολυμπιακούς αγώνες το 468 π.Χ. Από την άλλη πλευρά όμως, χαρακτηριζόταν ως φιλάργυρος ενώ ήταν ο πρώτος ο οποίος εφάρμοσε δίκτυο κατασκοπεία, χρησιμοποιώντας τους ονομαζόμενους από τους Αρχαίους, «ωτακουστές». Πέθανε το 466 π.Χ. και ετάφη στην Κατάνη, ο τάφος του όμως καταστράφηκε από τους παλαιούς κατοίκους της πόλης όταν αυτοί επέστρεψαν από την εξορία (Βικιπαίδια)

Πηγή: ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ