Τόσο καλή ώστε θα έπρεπε να ήταν καλύτερη

Στέφανος Κασιμάτης

Με την απόφαση του Αρείου Πάγου, την περασμένη Πέμπτη, το κράτος μπορεί να συνεχίσει να εισπράττει μέσω της ΔΕΗ το ειδικό τέλος ακινήτων. (Είναι το «επιπρόσθετο ασφάλιστρο κινδύνου για τους ιδιοκτήτες ακινήτων», για να θυμηθούμε τον Ευάγγελο τον Βενιζέλο σε μια από τις ατυχέστερες στιγμές του...) Καλό αυτό, γιατί σημαίνει ότι, τουλάχιστον όσον αφορά το προϋπολογισθέν έσοδο από το συγκεκριμένο τέλος, μάλλον
δεν θα χρειασθεί να επινοηθούν πρόσθετα μέτρα. («Μια μονάδα εδώ, μια μονάδα εκεί»: και πάλι ο Ευ. ο Βενιζέλος σε άλλη ατυχή στιγμή του...) Ομως το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο έφερε ξανά στην επιφάνεια η περιστασιακή αβεβαιότητα σχετικά με τη νομιμότητα του τρόπου της είσπραξής του, παραμένει και σύντομα θα το βρούμε πάλι μπροστά.
Το ειδικό τέλος -το «χαράτσι», όπως το βάπτισαν εκείνοι των οποίων ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει- είναι άδικο μέτρο, αλλά όσο και αν δεν μας αρέσει είναι αναγκαίο. Οτι το Δημόσιο δεν είχε άλλον εξίσου ασφαλή τρόπο για να το εισπράξει από το δίκτυο της ΔΕΗ ήταν συνέπεια όχι μόνον της απουσίας κτηματολογίου - περιουσιολογίου, αλλά και της αδυναμίας του εισπρακτικού μηχανισμού να επιβαρυνθεί περαιτέρω.
Αυτά τα γνωρίζαμε αφότου επεβλήθη το ειδικό τέλος. Η νέα περιπλοκή ήρθε με την απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που τελικά ανετράπη στον Αρειο Πάγο. Νομίζω δεν θα συγκλονισθείτε τόσο ώστε να πέσετε από το κάθισμά σας, αν τολμήσω να πω ότι αρκετοί εξέλαβαν την απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου ως επεισόδιο του υπόγειου πολέμου που σοβεί μεταξύ δικαστικής εξουσίας και εκτελεστικής, εξ αφορμής των περικοπών στους μισθούς των δικαστικών. Πρώτος μάλιστα ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος έσπευσε να την αμφισβητήσει και να προδικάσει την ανατροπή της, προκαλώντας την ιερά αγανάκτηση όσων δεν διανοούνται ούτε καν να φαντασθούν ότι ονειρεύονται πως η Δικαιοσύνη σε τούτη την χώρα δεν είναι ανεξάρτητη! Ωστόσο, οι ίδιοι παραβλέπουν ίσως ότι, σχεδόν τρεις μήνες τώρα, οι δικαστές απέχουν από την εκτέλεση των καθηκόντων τους - επί της ουσίας δηλαδή απεργούν, παρότι το Σύνταγμα απαγορεύει ρητώς την οιασδήποτε μορφής απεργία των δικαστικών.
Η εικόνα που προσπαθώ να σχηματίσω με όλα αυτά συμπληρώνεται από τα στοιχεία της τριμηνιαίας έκθεσης της ευρωπαϊκής Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές της εβδομάδας: κάτι λιγότερο από ένα δισ. εισπράχθηκε από ληξιπρόθεσμες οφειλές έναντι των δύο δισ. που ήταν ο στόχος, έγιναν μόνον 467 έλεγχοι, ενώ στόχος ήταν οι 1.300, και, εν ολίγοις, η γενική διαπίστωση της ομάδας υπό τον Χ. Ράιχενμπαχ είναι «αδράνεια και ανικανότητα» του φοροελεγκτικού μηχανισμού.
Βλέπουμε, δηλαδή, ότι πλησιάζοντας το κρίσιμο 2013, το οποίο σύμφωνα με τον Γ. Στουρνάρα «θα είναι είτε το έτος της πλήρους επιτυχίας είτε της πλήρους αποτυχίας», δύο βασικοί πυλώνες του κράτους, ο μηχανισμός είσπραξης εσόδων και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης, ξεχαρβαλώνονται ολοένα περισσότερο και -το χειρότερο- δεν βλέπουμε ενδείξεις στην κυβέρνηση ότι προσπαθεί τουλάχιστον να τους σταθεροποιήσει. Δεν είναι άνευ σημασίας σχετικώς ότι τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης ακόμη δεν έχουν συμφωνήσει για την επιλογή γενικού γραμματέα Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων. Με τα μυαλά που κουβαλούν ακόμη, αναμενόμενο ήταν, διότι η θητεία του θα είναι πενταετής, ενώ τα κόμματα ονειρεύονται τη σωτηρία της πατρίδας ως επιστροφή στο γνώριμο παρελθόν τους και, γι’ αυτό, καταγίνονται με τη διανομή κρατικών θέσεων στα ξεβράσματα των κομματικών ναυαγίων.
Αν όμως εφόσον συνεχίζεται η προσπάθεια για να ξανασταθεί η χώρα στα πόδια της τόσο θα συνεχίζουν να καταρρέουν οι αναγκαίοι τομείς του όποιου κρατικού συστήματος υπήρχε πριν από την κρίση, τότε διερωτώμαι κατά πόσον είναι βάσιμο να ελπίζει κανείς ότι θα τα καταφέρουμε. Μέχρι τώρα η συνεργασία των κομμάτων περιορίζεται αυστηρά στην επιφάνεια. Είναι αναγκαίο όμως να προχωρήσει και παρακάτω, όχι μόνον προκειμένου να αποκτήσει το κράτος υγιείς δομές, αλλά και επειδή από την εμπειρία της πραγματικής και ουσιαστικής συνεργασίας μπορεί να προέλθει το καινούργιο στην πολιτική και να αφήσουμε πίσω τις αποσκευές της μεταπολίτευσης. Kάπου το είδα γραμμένο προσφάτως και το συγκράτησα, ότι ο Τζον Στούαρτ Μιλ, το ιερόν τέρας του φιλελευθερισμού τον 19ο αιώνα, είχε πει για τον βιολόγο και φιλόσοφο Χέρμπερτ Σπένσερ: «Ηταν τόσο καλός ώστε θα έπρεπε να ήταν καλύτερος». Μακάρι να μπορούμε να το πούμε κάποτε και για τη συγκυβέρνηση...