Έλληνες Ζωγράφοι: Κωνσταντίνος Μαλέας (Κωνσταντινούπολη 1879 –Αθήνα 1928)

Ένας από τους «πατέρες» της νεοελληνικής τέχνης του 20ου αιώνα, ισάξιος του Κωνσταντίνου Παρθένη και του Γιώργου Μπουζιάνη, ο Κωνσταντίνος Μαλέας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή και στη συνέχεια έφυγε στο Παρίσι. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, το 1904 παρουσίασε το πρώτο δείγμα του έργου του σε ομαδική έκθεση στην Κωνσταντινούπολη. Τρία χρόνια αργότερα ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι και επέστρεψε στην Πόλη. Το 1908 ταξίδεψε στη Συρία και την Παλαιστίνη, το 1909 στην Αίγυπτο και το 1910 στο Λίβανο.   Στη διάρκεια των ταξιδιών του ζωγράφιζε ασταμάτητα και έστελνε ανταποκρίσεις στον περιοδικό τύπο της Κωνσταντινούπολης. Όταν επέστρεψε, γνωρίστηκε με τον Γιώργο Τσορμπατζόγλου, του οποίου την κόρη Ευφροσύνη παντρεύτηκε το 1913. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη και το 1917 μετακόμισε στην Αθήνα. Στην πρωτεύουσα ο Μαλέας διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στις ζυμώσεις των ετών 1917-20 γύρω από την τέχνη και την εκπαίδευση. Ως μέλος της «Ομάδας Τέχνης», μετείχε στο κίνημα των καλλιτεχνών για την ανανέωση της ελληνικής τέχνης και την αποδέσμευσή της από τον ακαδημαϊσμό της Σχολής του Μονάχου, ενώ ως συνεργάτης των Γληνού, Δελμούζου και Τριανταφυλλίδη, εργάστηκε για την εφαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Μάλιστα, το 1918 εικονογράφησε το αναγνωστικό της Α΄ Δημοτικού, το περίφημο Αλφαβητάρι με τον Ήλιο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δέχτηκε αρνητικές κριτικές από συντηρητικούς, που χαρακτήρισαν τα έργα του «τα ιδιοτροπότερα εις χρώμα και σχέδιο». Πραγματικά, με εμφανείς επιδράσεις από τους μεταϊμπρεσιονιστές Σεζάν, Γκωγκέν και Βαν Γκογκ, τα έργα του διακρίνονται για τα πολύ φωτεινά χρώματα και τις πλατιές πινελιές, που έφεραν επανάσταση στα στάσιμα νερά της ακαδημαϊκής αθηναϊκής ζωγραφικής.   Μόνο ο Φώτος Πολίτης αναγνώρισε αμέσως την αξία του και σύστηνε στους νεαρούς ζωγράφους «να αφήσουν προς στιγμήν τους δασκάλους τους και να σπεύσουν να πάρουν μαθήματα από τον καλλιτέχνη». Το 1920 ταξίδεψε στη Σπάρτη, το Μυστρά, την Ολυμπία και τη Νάξο, και τον επόμενο χρόνο στο Θέρμο της Αιτωλίας, συνοδεύοντας τον αρχαιολόγο Κωνσταντίνο Ρωμαίο. Την περίοδο 1921 - 1923 έζησε και εργάστηκε στη Χίο και τη Μυτιλήνη. Σε όλους αυτούς τους τόπους αναδείκνυε με το χρωστήρα του τα τοπία. Το 1923 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών.    Ένα χρόνο πριν το θάνατό του, το 1927, επισκέφτηκε το Παρίσι και το Μόναχο, από όπου δεν έπαυε να στέλνει ανταποκρίσεις εικαστικού περιεχομένου. Ο θάνατός του σε ηλικία 49 ετών, διέκοψε το έργο του, που χαρακτηρίστηκε «θεμέλιο και σημείο αναφοράς για την αποφασιστική στροφή της ελληνικής ζωγραφικής προς τη μοντέρνα τέχνη». [Αντώνης Δ. Κουτσουπιάς, Πρόεδρος Ι.Μ.Ε.Τ. artem.gr]

http://artemnotes.blogspot.com/