Το παρασκήνιο ενός φιάσκου

Tου κ. Στεφάνου Κασιμάτη

Ο σκοπός μου σήμερα είναι σας δελεάσω να με ακολουθήσετε στον σκοτεινό λαβύρινθο των σκέψεων και των ενεργειών ενός υπουργού, ο οποίος φιλοδοξεί να είναι ο επόμενος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ. Για τον λόγο αυτόν, οφείλω εκ των προτέρων να σας πω το συμπέρασμα στο οποίο θα καταλήξει η περιήγηση: η ευθύνη για το φιάσκο της τροπολογίας, με την οποία θα γινόταν η απελευθέρωση του ωραρίου των φαρμακείων,
βαραίνει κατά το μεγαλύτερο μέρος της -για να μην πω αποκλειστικά- τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Λοβέρδο. Ακολουθεί η εξιστόρηση της περιπέτειας, που είναι απλώς ένα επεισόδιο του μεγάλου πολέμου ο οποίος μαίνεται, για την απελευθέρωση της οικονομίας (δηλαδή, της δημιουργικότητας των Ελλήνων σε τελευταία ανάλυση) από τον ζουρλομανδύα του κρατισμού.
Την Πέμπτη 19 του μηνός, το υπουργείο εξέδωσε μία λιτή ανακοίνωση, στην οποία αναφέρονταν τα εξής: Πρώτον, ότι η τροπολογία, που είχε κατατεθεί μόλις την προηγουμένη στις υπηρεσίες της Βουλής, «δίνει το δικαίωμα σε όσους φαρμακοποιούς το επιθυμούν να λειτουργούν με δική τους βούληση πέραν του νομίμου ωραρίου». Δεύτερον, ότι ο φαρμακοποιός ο οποίος θα κάνει χρήση του ως άνω δικαιώματος «θα οφείλει να συμμορφώνεται με το ωράριο». (Αν δυσκολεύεστε να κατανοήσετε πώς η απελευθέρωση του ωραρίου συνεπάγεται συμμόρφωση με το ωράριο, παρακαλώ όπως απευθυνθείτε σε κάποιον μύστη του πασοκικού σουρεαλισμού. Εγώ τη θεωρία αυτή δεν την κατέχω...)
Την επομένη ημέρα, Παρασκευή 20, το κείμενο (49 λέξεις όλες κι όλες) γνωστοποιήθηκε στους βουλευτές και όριζε ότι όσοι φαρμακοποιοί επιλέγουν να κρατούν τα φαρμακεία ανοιχτά πέραν του ισχύοντος σήμερα ωραρίου «υποχρεούνται να το δηλώσουν στους οικείους φαρμακευτικούς συλλόγους και στον αρμόδιο περιφερειάρχη». Ωστόσο, τόνιζε και το εξής: «Με την υποβολή της δήλωσης, νομιμοποιείται αυτοδικαίως η πέραν του καθοριζομένου ωραρίου εργασία, χωρίς να απαιτείται η έγκριση του οικείου φαρμακευτικού συλλόγου και της οικείας περιφέρειας».
Η προφανέστατη αντίφαση μεταξύ ανακοίνωσης και τροπολογίας ήταν φυσικό να προβληματίσει. Ο προβληματισμός έγινε υποψία, διότι το κείμενο διανεμήθηκε στο τέλος της κατ’ άρθρον συζήτησης του νομοσχεδίου. Επομένως, δυνατότητα συζήτησης για τη διάλυση του κλίματος υποψίας δεν υπήρχε και ο προεδρεύων Ευ. Αργύρης παρέπεμψε τη συζήτηση στην ημέρα της ψήφισης. Απόδειξη του ότι η κοινοποίηση της τροπολογίας έγινε την τελευταία στιγμή είναι ότι το ΚΚΕ (πολύ πιο μεθοδικό και αδίστακτο από τη Ν.Δ....) δεν περιέλαβε το συγκεκριμένο άρθρο στην πρόταση του για ονομαστική ψηφοφορία επί των άρθρων τα οποία έθιγαν την προστασία των συντεχνιακών συμφερόντων.
Η υποψία έγινε πλήρης σύγχυση την Τρίτη 24 του μηνός, όταν ο Χάρης «διά τούτο λέγω» Καστανίδης παίρνει τον λόγο και ζητεί διαφορετική διατύπωση της τροπολογίας (τροπολογία της τροπολογίας, δηλαδή...) και ο υπουργός απαντά με τρόπο εμφανώς ασαφή, ο οποίος εκλαμβάνεται από πολλούς ως έμμεση αποδοχή της πρότασης Καστανίδη. Στο σημείο εκείνο, ο Μέγας Πετσάλνικος (πρωθυπουργός της καρδιάς μου είναι, ας μου επιτραπεί να τον αποκαλώ έτσι...) αρχίζει την εκφώνηση του καταλόγου των βουλευτών. Ενώπιον του διλήμματος ή καταψηφίζω και το άρθρο αποσύρεται οριστικά ή δηλώνω «παρών» και διασώζω τη δυνατότητα επαναφοράς του άρθρου με άλλο νομοσχέδιο, η Ν.Δ. υιοθετεί τη δεύτερη θέση. Αυτά είναι τα γεγονότα και ο καθένας μπορεί να τα ερμηνεύσει με τον τρόπο του.
Ο δικός μου τρόπος ερμηνείας, τον οποίον θα εκθέσω παρακάτω, βασίζεται στη γνώση ορισμένων δεδομένων: Πρώτον, στη μαεστρία με την οποία χειρίζεται την ασάφεια ο Ανδρέας Λοβέρδος, προκειμένου να συσκοτίζει ζητήματα που προτιμά να παραμένουν απροσπέλαστα. Δεύτερον, στη διαπίστωση ότι ο υπουργός προσπαθεί να πορευθεί προς την ηγεσία πατώντας σε δύο βάρκες: στο πολιτικό κεφάλαιο που απέκτησε έναντι της ευρύτερης κοινής γνώμης ως «εκσυγχρονιστής» και, συγχρόνως, σε ό,τι πιο καθυστερημένο και νεαντερτάλειο περιλαμβάνει το παλαιολιθικό ΠΑΣΟΚ, είτε πρόκειται για πολιτικές θέσεις είτε για πρόσωπα. Το πιθανότερο λοιπόν είναι ότι, απλώς, ο Ανδρέας Λοβέρδος τα έκανε μαντάρα, εξαιτίας της προσπάθειάς του να ελαχιστοποιήσει το προσωπικό του πολιτικό κόστος. Αλλωστε -το δείχνει η ζωή, μας το επιβεβαιώνουν και οι σοφότεροι θεράποντες της τέχνης της στρατηγικής- σπανίως ένα περίπλοκο σχέδιο αντέχει την επαφή με την πραγματικότητα.
Τώρα, όπως ήλθαν τα πράγματα, οι μεν σύλλογοι των φαρμακοποιών αναθάρρησαν και έχουν πολλαπλασιάσει τις πιέσεις τους προς τους βουλευτές, ο δε Ανδρέας Λοβέρδος υποδεικνύει ως αιτία του φιάσκου την ανύπαρκτη ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. (Θυμίζω ότι, κατά την εξέλιξη του δράματος, ο Κοσταρίκας έλειπε στη Σοσιαλιστική Διεθνή...) Εκ του αποτελέσματος, λοιπόν, ορισμένοι ίσως υποκύψουν στον πειρασμό να πιστέψουν ότι ο πανούργος υπουργός μεθόδευσε την καθυστέρηση της απελευθέρωσης του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων. Ας μου επιτραπεί να μη συμμερίζομαι συνωμοσιολογικές ερμηνείες. Οι απλούστερες είναι πάντα οι καλύτερες: Απρόθυμα, ανέξοδα, εκ του ασφαλούς και συγκεκαλυμμένα, κανένα εκσυγχρονιστικό εγχείρημα δεν μπορεί να πετύχει. Στην Ελλάδα ζούμε – θα είναι η πρώτη φορά που το βλέπουμε να συμβαίνει;