Οι αλλαγές στην Δικαιοσύνη

Το σχέδιο του υπουργού Δικαιοσύνης Μιλτιάδη Παπαϊωάννου, το οποίο επιφέρει σαρωτικές αλλαγές στο σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης, με στόχο την διεξαγωγή δίκαιης δίκης και την αντιμετώπιση της αρνησιδικίας, βρέθηκε στο επίκεντρο της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Μεταξύ των σημαντικότερων αλλαγών είναι η συναινετική λύση του γάμου με κοινή δήλωση και συμφωνία των συζύγων στο αρμόδιο ληξιαρχείο ενώ επιβάλλονται ταχύτατες διαδικασίες
προσδιορισμού και έκδοσης αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων και περιορίζονται σημαντικά οι λόγοι και οι αφορμές αναβολής στα δικαστήρια. Επεκτείνεται επίσης, το ωράριο των δικαστηρίων κατά δύο ώρες (από της 3 στις 5 το απόγευμα). Όπως τόνισε προς τους συναδέλφους του ο αρμόδιος υπουργός η Ελλάδα είναι τέταρτη κατά σειρά, μεταξύ των 47 κρατών-μελών του συμβουλίου της Ευρώπης που συστηματικά παραβιάζει τον εύλογο χρόνο στην απονομή της δικαιοσύνης. Μόνο στην εισαγγελία υποβλήθηκαν 288.739 μηνύσεις το έτος 2010-2011 και στα διοικητικά δικαστήρια εκκρεμούν 466.219 αποφάσεις. Για τα ασφαλιστικά μέτρα χορηγείται δικάσιμος τον Ιούνιο του 2012. Στις μισθωτικές διαφορές τον Οκτώβριο του 2013. Η Δικαιοσύνη, είπε ο υπουργός, είναι σε βαθιά κρίση και ο τρόπος λειτουργίας της «τροχοπέδη στην οικονομική ζωή και την ανάπτυξη».

Στο νομοσχέδιο προωθείται η εκδίκαση ασφαλιστικών μέτρων από μονομελείς συνθέσεις (ακύρωση γάμου, σχέσεις γονέων τέκνων κ.λ.π). Καθιερώνεται η λειτουργία μονομελών εφετείων κακουργημάτων που συγκρατούνται από πρόεδρος Εφετών ενώ μεγάλος όγκος υποθέσεων μεταφέρεται στα Ειρηνοδικεία (διαθήκες, κληρονομητήρια κ.λ.π). Στις περιπτώσεις διαφωνίας ανακριτή και εισαγγελέα στην προδικασία ,η υπόθεση εισάγεται την ίδια ημέρα στο Αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο ή Εφετείο και εκδίδεται αυθημερόν.

Διασφαλίζεται ο σύντομος προσδιορισμός των εργατικών διαφορών, στις ειδικές διαδικασίες ο δικαστής οφείλει να εκδώσει απόφαση σε 48 ώρες από τη συζήτηση. Οι ανώνυμες καταγγελίες τίθενται στο αρχείο και απλοποιείται ο έλεγχος βασιμότητας των μηνύσεων και εγκλήσεων από τον εισαγγελέα. Αυξάνονται τα κατώτατα όρια παράνομης βλάβης και οι οικονομικές μορφές εγκλημάτων μετατρέπονται προς τα πάνω. Ενώ στα κακουργήματα τοπ κατώτατο όριο ήταν 15.000 ευρώ τώρα προβλέπονται κακουργηματικές μορφές εγκλημάτων με κατώτατα όρια τις 73.000 ευρώ και 150.000, αναλόγως. Ενισχύεται ο θεσμός της πιλοτικής δίκης στο Συμβούλιο Επικρατείας. Εξορθολογίζεται το σύστημα προαγωγής και μετάθεσης των δικαστικών λειτουργών με χαρακτηριστική διάταξη αυτήν που απαγορεύει την προαγωγή δικαστή στον επόμενο βαθμό, ο οποίος καθυστερεί αδικαιολόγητα τη δημοσίευση και θεώρηση των αποφάσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο σημερινό υπουργικό, δεν θα συζητηθεί το θέμα των ευνοϊκών διατάξεων που αποφυλακίζουν εκατοντάδες κρατούμενους, καταδικασμένους ακόμα και με δεκαετή κάθειρξη. Οι ρυθμίσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται σε νομοσχέδιο του υπουργείου για την αντιμετώπιση των φαινομένων του ρατσισμού και θα εισαχθεί για συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής όπου χρειάζεται αυξημένη πλειοψηφία για να ψηφιστούν.
Την Τετάρτη συνήλθε η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου και η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, χαρακτηρίζοντας θετικές αρκετές διατάξεις του πολυνομοσχεδίου, ενώ άλλες τις χαρακτήρισε ανεφάρμοστες. Διαφώνησαν ακόμη για τον τίτλο του πολυνομοσχεδίου που είναι «για τη δίκαιη δίκη και την αντιμετώπιση των φαινομένων αρνησιδικίας».

Οι αντιρρήσεις

Οι δύο ολομέλειες θεωρούν ότι δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι διατάξεις που προβλέπουν, σε περίπτωση αποχής δικηγόρων, την αναβολή υποθέσεων και την εκδίκασή τους μέσα σε 90 ημέρες, όπως και τις διατάξεις που προβλέπουν την έκδοση αποφάσεων μέσα σε δύο μήνες από την ημέρα συζήτησης στο ακροατήριο.
Οι αρεοπαγίτες και οι εισαγγελείς θεωρούν μη εφαρμόσιμες τις ρυθμίσεις εκείνες που αφορούν την υποβολή αιτημάτων αναβολής και την ρύθμιση για έκδοση σχετικής απόφασης πριν την δίκη, εφόσον το αίτημα αναβολής είναι ήδη γνωστό πριν η υπόθεση οδηγηθεί στο ακροατήριο.

Αντίστοιχες επιφυλάξεις διατυπώνονται και για την αυθημερόν έκδοση απόφασης του Συμβουλίου σε περίπτωση διαφωνίας ανακριτή και εισαγγελέα για την προφυλάκιση. Και αυτό γιατί πολλές φορές τίθενται σοβαρά νομικά ζητήματα σε ογκώδεις δικογραφίες που χρειάζονται μελέτη, χρόνο κ.λπ.

Επίσης, ζητούν τη μείωση παραβόλων από 300 σε 200 ευρώ σε διάφορες διαδικασίες (π.χ. στην προσφυγή σε Εισαγγελέα Εφετών όταν αρχειοθετείται η έγκληση).

Παράλληλα, και οι δύο Ολομέλειες διαφωνούν με την αύξηση των ποσών που καθορίζουν σε διάφορες περιπτώσεις τις κακουργηματικές πράξεις (από 15.000 σε 60.000 ευρώ, από 73.000 σε 300.000 ευρώ κ.λπ.), ενώ εκτιμούν ότι υπάρχει κίνδυνος παραγραφής παρά την ρύθμιση του υπουργείου Δικαιοσύνης ότι δεν αφορά τις εκκρεμείς υποθέσεις.

Η Ολομέλεια ΑΠ διαφωνεί, κατά πλειοψηφία, με την ρύθμιση που προβλέπει την ίδρυση Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων, ενώ η Ολομέλεια της Εισαγγελίας ΑΠ τα δέχεται ως λύση ανάγκης με την προϋπόθεση εξεύρεσης αιθουσών, προσωπικού και προεπιλογής των καλύτερων δικαστών που θα ανεβαίνουν στην έδρα.
Ακόμη, η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του ΑΠ διαφωνεί με την πταισματοποίηση διαφόρων αδικημάτων (σωματικές βλάβες, εξύβριση κ.λπ.), ενώ η Ολομέλεια του ΑΠ διαφωνεί με την πταισματοποίηση της δυσφήμισης. Όμως και οι δύο Ολομέλειες διαφωνούν με την απαγόρευση δεύτερης αναβολής, αφού μπορεί να προκύψουν πολλοί σοβαροί λόγοι.

Εξάλλου, η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του ΑΠ ζητεί να επανέλθει το καθεστώς των προσωρινών κρατήσεων πριν από τις τροποποιήσεις του «νόμου Καστανίδη», ενώ η Ολομέλεια του ΑΠ διαφωνεί με τη δυνατότητα προσφυγής του παραληφθέντα δικαστή στην Ολομέλεια εφόσον λάβει τρεις ψήφους, έτσι ώστε να μπορεί να προσφεύγει σε αυτήν (Ολομέλεια) ακόμα και χωρίς ψήφους.
http://www.tovima.gr